۳-۶-۲ جنگل مرخیل
این جنگل نیز به موازات جنگل بوزه قرار گرفته و تراکم زیادی دارد. جنگل مرخیل در دامنه ارتفاعات ضلع غربی آتشگاه واقع شده و مشرف بر رودخانه سیروان است. چندین روستای متروکه از جمله هیرتا، مرخیل وبله بزان در دل این جنگل قرار گرفته اند.برای دیدار از این جنگل میتوان مسیرهای متفاوتی را انتخاب نمود.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۳-۶-۳ جنگل پلنگانه
این جنگل از روستایی به نام مله واقع بر جاده اصلی پاوه - کرمانشاه شروع شده و بخش اعظم آن در دامنه ارتفاعات جنوبی شاهو قرار گرفته است. جهت قرار گیری این جنگل شرقی غربی بوده و بخشی از آن به سمت شهر جوانرود ادامه پیدا می کند. چندین روستا ازجمله چمه میران، شوان کاره، و قوره قلا محصور در محدوده این جنگل میباشند.گردنه معروف پلنگانه، غار قوری قلعه و غار کاوات نیز در محدوه این جنگل قرار گرفته اند.
۳-۶-۴ جنگل تپه ول
این جنگل در دامنه های شرقی و غربی کوه بالانتاش (Balantash) و در نزدیکی‌های روستای دشه فرار دارد. تراکم و تنوع و وسعت این جنگل نیز قابل توجه است. گرچه هنگام عبور از جاده اصلی پاوه- نوسود میتوان بخش شمالی این جنگل را مشاهده نمود، اما مشاهده آن از نزدیک (با بهره گرفتن از کوهنوردی مختصر) چشم اندازهای فراوانی (از جمله شهر پاوه، کوه های شاهو، آتشگاه و دالانی) را در برابر دیدگان گردشگران قرار میدهد.
۳-۶-۵ جنگلهای دامنه شمال غربی شاهو
این جنگل عمدتاً در مسیر جاده پاوه- بل- کامیاران قرار گرفته و از وسعت و تراکم زیادی برخوردار است. جنگل مذکور از نزدیکی روستای داریان شروع شده و به طرف شرق تا حوالی روستای پالنگان (Palengan) ادامه پیدا میکند. روستاهای قدیمی اسپریز (Asparez) و زوم (Zom) محصور در این جنگل میباشند. جاذبه های گردشگری فراوانی در مسیر دیدار از این جنگل (از جمله چشمه معروف بل، شاخه اصلی سیروان، روستاهای روار (Rowar) و دلهمرز (Dalamarz)، دامنه جنوبی کوسالان و ضلع شرقی کوه دالانی و …) قرار گرفته‌اند. برای دیدن این جاذبه‌ها میتوان یا از شهر پاوه و یا شهر کامیاران بار سفر را بست.
۳-۶-۶ جنگل بیزل
این جنگل بر دامنه شمالی کوهی به همین نام و بخشی از جنگل وسیع و پراکنده موجود بر دامنه شمالی کوه معروف کله خانی قلمداد می شود. به دلیل مجاورت با آب رودخانه های سیروان و لیله و بهره گیری از رطوبت آنها تراکم جنگل بیزل قابل توجه میباشد. انتهای غربی این جنگل خط مرزی ایران و عراق را در کناره های سیروان تشکیل میدهد. چندین روستا از جمله کلور، یمان، بانی لوان، مرتا، مزران و….یا در دل این جنگل قراراگرفته یا در مجاورت آن واقع شده اند. برای دیدن بخش عمده این جنگل میتوان از شهر جوانرود به سمت شهر باینگان حرکت نمود. این مسیر هر چند طولانی بوده و فعلا بخش اعظم آن خاکی است، با این حال مسیری پر جاذبه بوده و ارزش و اهمیت گردشگری دارد.
۳-۶-۷ جنگلهای دیگر
علاوه بر جنگلهای فوق الذکر، بر دامنه و حتی قله برخی از کوههای دیگر اورامان، درختان جنگلی قابل توجهی روییدهاند که متاسفانه بخش فراوانی از آنها به علت بهره برداری نابجا و حفاظت ناکافی، تخریب گشته اند.ا ز جمله این جنگلها میتوان به سردره در ضلع شمال غربی شهر پاوه، جنگل روبروی شهر نودشه موسوم به کاوینان، جنگلهای اطراف شهر باینگان و روستای ساتیاری موسوم به کوپانه، جنگلهای اطراف روستای زیارتگاهی نجار واقع بر دامنه های شاهو، جنگلهای اطراف روستای منصور آقایی در مسیر جاده کرمانشاه - پاوه.
۳-۷ زمین شناسی
پاوه در محدوده کوههای زاگرس واقع گردیده و از نظر زمین ساختی در زاگرس چین خورده قرارگرفته است و دارای چین خوردگی های زیادی میباشد.
از نظر مخاطرات ناشی از زمین لرزه شهر پاوه در پهنهای با خطر نسبی بالا قرار گرفته است. از نظر سایر مخاطرات طبیعی قسمتی از شهر در اراضی که دارای زمین لغزش میباشد. میانگین ارتفاع شهر برابر۱۵۴۰ متر می باشد. ارتفاعات بلندی شاهو در این محدوده قرار گرفته است. بیش از ۸۰ درصد منطقه دارای شیب بسیار میباشد این امر باعث گردیده که سکونتگا‌های منطقه نیز بر روی دامنههای بسیار شیب دار استقرار یابند. زمینهای بدون شیب یا کاملاً هموار به ندرت و کمتر از ۲ درصد سطح منطقه را در بر می‌گیرند(مرادی، ۱۳۸۷: ۲۹).
۳-۸ ژئومرفولوژی
ژئومرفولوژی همیشه تغییر چشماندازها را بررسی می کند اما در این مورد بیش از آنکه به تغییرات آینده بپردازد به کشف روند تغییرات گذشتهای که به وضع فعلی انجامیده می پردازد این علم با مطالعه زمین شناسی تغییر و تحولات طبقات و ساختمانهای عمقی زمین سروکار دارد در حالیکه ژئومورفولوژی اشکال سطحی زمین را تا جایی که هوا در آن نفوذ میکند مورد کاوش قرار میدهد.
دریک نگاه کلی به تمامی ناحیه اورامان_اشکال کوه و دره(فلو) یا (اینترفلو) مشاهده می شود و از مناطق دشتی خبری نیست و تمامی منطقه را ناهمواریهای خشن، گردنهها، پرتگاهها، صخرهها گذرگاههای عمیق و دامنههای نسبتاً ملایم و تند و در مجموع از کوهها و درههای بهم تنیده را شامل می شود. ناحیه اورامان از آغاز پلیوسن از آب بیرون آمده است چهره خشن این ناهمواریها نشانه فشارهای شدید است که در زمان پلیوسن و کواترنر قدیم تا بحال این منطقه را تحت فرسایش قرار داده و تغییرات اساسی در آن ایجاد شده است سنگهای این منطقه نتیجه رسوب گذاری دریای تتیس جدید است، از شاخصترین سنگهای این منطقه سنگهای رسوبی از نوع آهکی، کارستیک، رادیو لاریت_ماسه سنگ و شیل را می توان نام برد.
ناحیه اورامان با توجه به اینکه در زون زاگرس رورانده قرار دارد لذا فشارهای شدید را متحمل شده و اعتقاد بر این است جابجاییهایی در مکان کوهها دیده می شود. این منطقه در داخل یک سیستم مرکب است یعنی فاصله چینها بسیار کم و در مجموع بصورت یک تاقدیس به حساب میآیند. همانطوری که زاگرس چینخورده (منطقه اسلام آباد) یک ناودیس مرکب است یعنی اگر در داخل دشتها تپههای کوچک مشاهده می شود آن را نمی توان یک تاقدیس به حساب آورد.
از مهمترین ویژگیهای ناحیه اورامانات وجود پرتگاههای خطرناک است که آن هم به خاطر ساختمان گسلهای است که برمیگردد به جنس سخت سنکهای آهکی از مهمترین سنگهای این منطقه میتوان به سنگهای خالص آهکی اشاره کرد که مستعد اشکال کارستی هستند چشمههای عظیم زیرزمینی مانند بل در هجیج، هانه کوان در دشه، سفید برگ در جوانرود گویای این واقعیت است. رابطه مستقیمی بین حجم آبهای زیرزمینی و اشکال کارستی وجود دارد. وجود غارهای متعدد از جمله قوری قلعه دلیل اثبات این میباشد. شهرستان پاوه به دلیل ویژگیهای خاص جغرافیایی دارای آب و هواهای مختلف و متنوع بوده بلندترین نقاط مانند شاهو با ۳۳۹۰ متر و حاشیههای سیروان با ارتفاع کمتر از ۵۰۰ متر از مناطق منحصر بفرد استان بحساب می آید. از مهمترین عواملی که تأثیر بسزایی در بوجود آمدن اشکال این حوضه گذاشته میتوان به عوامل مرفوکلیماتیک(عوامل خارجی) و عوامل مرفوتکتونیک(عوامل داخلی اشاره نمود. مهمترین عوامل خارجی مانند: آبهای جاری _رطوبت نسبی_انقباض و انبساط و عوامل داخلی مانند: گسله و فعالیتهای درونی و حرکت صفحات درون زمین میباشند(معاذی نژاد، احمدی، ۱۳۸۲: ۲۰).
۳-۹ تودههای هوا
درطبقه‌بندی تودههای هوا بر اساس شرایط جغرافیایی و برپایه نوع تودههای هوا به پنج نوع توده هوا برمی‌خوریم که از بین آنها سه توده اصلی از نیم کره شمالی برروی منطقه غرب کشور و درآن میان بر منطقه‌ی شهرستان پاوه تأثیر بیشتری دارند.
۱ توده هوایی قطبی بری یا هوای سرد وخشک[۱]
این توده هوای سرد باخاستگاه سیبری و اروپای شمالی و مرکزی معمولاً در پاییز و اوایل فصل زمستان تا اوایل بهار ظاهر میشوند. این جریان از شمال شرق واردکشور شده و هوای سنگین و سرد ر ا با خود به همراه می‌آورد. در صوت برخورد این توده هوا با توده هوای مدیترانهای که ازغرب می‌رسد جبهه‌های گسترده ای به وجود می‌آید که نزولات سنگین برفی را در تمامی کشور به ویژه در نواحی کوهستانی سبب میگردد.
۲ توده هوای قطبی دریایی یا هوای سرد و مرطوب[۲]
این توده هوا که خاستگاه آن قسمت اروپایی روسیه و اروپای مرکزی است، پس ازعبور از روی دریای سیاه و قسمتی از دریای مدیترانه مقداری رطوبت گرفته و حالت (قطبی دریایی) به خود میگیرد و در فصول مختلف سال به غیر از تابستان‌ها وارد غرب ایران می‌شود. درصورتیکه این توده هوا به اندازه کافی وسیع باشد و با توده هوای گرم و مرطوب با هوای حاره‌ای دریایی جنوب ایران که از روی دریای عمان و خلیج فارس گذشته است برخورد نماید، در غرب و مرکز ایران باران‌های رگباری شدید و سیلآسا تولید میکند. ریزش برف و باران زمستانی درکوه‌های زاگرس و نواحی جنوبی البرز چنین میباشد.
۳ تودههای گرمسیری دریایی یا قارهای _ بحری با هوای گرم مرطوب[۳]
خاستگاه این توده های هوا که دارای نم نسبی زیاد است وحالت هوای سواحل جنوب ایران ر ا دارد، دریای مدیترانه ودریای سرخ می‌باشندکه معمولاًدرفصل زمستان وفصول سرد از روی جلگه نسبتاًگرم عراق و عربستان گذشته و از مسیر باختر و جنوب باختری وارد ایران می‌شود، چون در ایران با هوای سرد و خشک(بری سرد) برخوردنماید و سرتاسر غرب و شمالغرب ایران تولید برف‌های سنگین می کند. همانطورکه اشاره شد برخورد جبهه‌های وسیع و تودههای بزرگ سرد و مرطوب هوای نیمکره شمالی چه ازسمت سیبری و روسیه و چه ازسمت اروپای شمالی و مرکزی با دامنههای باختری کوههای زاگرس وسازوکار تراکم وتبرید"اوروگرافیت” وگسترش بعدی آن در دامنه‌ها به طرف بالا سبب می‌شودکه این تودههای هوامقدار زیادی از رطوبت خود را به صورت باران یا برف از دست بدهند. به طوری که همیشه در یک نگاه اجمالی ملاحظه می‌شودکه دامنههای باختری زاگرس به طور محسوسی از دامنههای شرقی آن مرطوب‌تر و سرسبزتر میباشد. زاگرس غربی که در برگیرنده شهرستان پاوه نیز میباشد به دلیل دریافت بارش بیشتر از پوشش گیاهی غنی‌تری برخوردار است اماجبهه شرقی به نسبت خشک‌تر است.
۳-۱۰ ویژگیهای اقلیمی
در شکل گیری اقلیم هر منطقه عوامل جغرافیایی متعددی دخالت دارند که مهمترین آنها عرض جغرافیایی، دوری و نزدیکی به دریا، منابع رطوبتی، جهتگیری ارتفاعات، نفوذ تودههای هوای مؤثر بر منطقه و موقعیت محل نسبت به ارتفاعات اصلی و جریانات بارانزاست. منطقهای از سطح زمین که اثرات ترکیب شده فاکتورهای اقلیمی بر آن، موجب برقراری شرایط اقلیمی نسبتاً همگنی میگردند، یعنی یک نوع اقلیم، اصطلاحا منطقه اقلیمی نامیده می شود.
به طور کلی یک سیستم طبقه بندی اقلیمی؛ مجموعه قواعدی است که به کار گرفتن آنها مناطقی را که از نقطه نظرهایی شباهت دارند و دارای ویژگیهای مشترکی هستند را از دیگر مناطق مجزا می کند و در یک طبقه قرار می دهد. در طبقه بندی اقلیمی دو مسئله را باید مدنظر داشت:
-
- تعیین معیارهای لازم جهت طبقه بندی
-
- تعیین مرز بین دو گروه یا دو ناحیه آب و هوایی(جلیلی، ۱۳۸۸: ۴۵).
در منطقه مورد بررسی دو فاکتور ارتفاع و موقعیت محل نسبت به سلسله جبال زاگرس و عرض جغرافیایی محل عواملی هستند که بیشترین تأثیر را بر شکل گیری سیمای اقلیمی منطقه دارا میباشد. با توجه به حرکت توده هوای مرطوب مدیترانهای در سمت غرب، سلسله جبال امتداد یافته در جهت شمال غربی_جنوب شرقی در دامنههای غربی خود سهم بیشتری از رطوبت را دریافت مینمایند(مرادی، ۱۳۷۸: ۱۸). ارتفاعات شاهو به عنوان بلندترین ارتفاع منطقه، مانند سدی در مقابل جریانات بارانزای غربی قرار گرفته و سبب نزول ریزشهای جوی میگردد. و با توجه به اینکه این منطقه اولین بخش از کشور محسوب می شود که تخلیه رطوبتی سیستمهای باران زای غربی در آن صورت میگیرد. میتوان انتظار داشت که سهم بیشتری و قابل توجهی از ذخیره رطوبتی این سیستم نصیب این منطقه می گردد.
شهرستان پاوه از نظر ویژگیهای جغرافیایی و توپوگرافی دارای شرایط کوهستانی و نیمه کوهستانی می باشد. اقلیم شهر پاوه بر اساس تقسیم بندی کوپن دارای جزء مناطق اقلیمی نیمه مرطوب مدیترانهای می باشد. زمستانهای سرد و پر برف و باران و تابستانهای گرم و خشک و تا حدودی خنک (در ارتفاعات) از ویژگیهای آب و هوای منطقه به شمار می آید(طرح توسعه و عمران شهر پاوه، ۱۳۸۸: ۵). شهرستان پاوه به علت قرار گرفتن در شمالغرب استان کرمانشاه و موقعیت خاص جغرافیایی نسبت به دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس از بارش مناسب و منظمی برخوردار میباشد. وجود کوههای مرتفع، که همچون دیوارهای مانع فرار تودههای هوایی باران آور میشوند، سبب تراکم ابرها و در نتیجه بارش فراوان میگردد. امتداد کوههای این شهرستان که ادامه سلسله جبال زاگرس میباشند، نقش بسزایی در پراکندگی میزان بارش و دما دارد. دامنههای غربی و شمالغربی که در معرض بادهای باران آور مدیترانهای هستند از ریزشهای جوی بیشتری برخوردارند و دامنههای شرقی و جنوب شرقی به علت دورتر بودن نسبت به دامنههای غربی و شمالغربی از بارش کمتری برخوردار هستند. بارشها در شهرستان پاوه به تبعیت از اقلیم مدیترانه می باشد. بارشها در این شهرستان ” از اوائل پائیز با پیدایش شرایط جبهه زایی و سیکلون زایی"(احمدی، ۱۳۷۵: ۳۱) شروع شده و از اواسط پائیز روند روبه صعود داشته و در زمستان و فروردین ماه به اوج خود رسیده سپس از اواسط اردیبهشت روند نزولی پیدا می کند و از اوایل خرداد تا اواسط پائیز بارندگیها قطع می شوند، البته هرز چند گاهی شاهد بارشهای پراکندهای در سطح شهرستان در فصل تابستان که ناشی از توده هوای سودانی میباشد هستیم.
نمودار (۳-۲ ) میانگین بارندگی سالانه شهرستان در بلند مدت
و همچنین وضعیت دما در این شهرستان به دلیل موقعیت کوهستانی و بالا بودن عرض جغرافیایی آنها، و وارد شدن تودههای مرطوب و بارانزا به این منطق باعث شده که از دما کاسته شود.
رطوبت: رطوبت نسبی عبارت است؛ نسبت بخار آب موجود درهوا به مقدار بخار آب که در همان دما می تواند داشته باشد. در سطح زمین هیچ هوای خشک فاقد رطوبت وجود ندارد هر چه از منابع رطوبتی (دریاها، اقیانوسها، رودها و رودخانهها ) دور شویم؛ میزان رطوبت موجود در هوا نیز کاهش می یابد. مرطوبترین ماه در شهرستان پاوه دی ماه و خشکترین ماه تیر ماه است.
جدول(۳-۵): میانگین رطوبت نسبی ایستگاه شهرستان پاوه سال ۱۳۹۰
| ایستگاه | فروردین | اردیبهشت | خرداد |
