شناسایی ریسک، فرایندی دقیق، موشکافانه و کاوشگرانه است که از طریق تعامل با افراد به شناسایی ریسک­های پروژه می ­پردازد.( عوض خواه و محبی، ۱۳۸۹)
شناسایی ریسک، اولین گام اجرایی در فرایند مدیریت ریسک یک پروژه می­باشد. در این فرایند، کلیه ریسک­های بالقوه که ممکن است رخ داده و به پروژه تاثیر بگذارند شناسایی و مشخص می­شوند. این شناسایی برای این ضروری است که در مراحل بعدی مدیریت ریسک، با داشتن برنامه مناسب واکنش به ریسک، جلوی وقوع ریسک­های مهم را گرفته یا اثرات آنها را کاهش داد. (سبزه­پور، ۱۳۸۹)

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

در این پژوهش برای شناسایی ریسک­ها، با بهره گرفتن از آموزه­های استاندارد PMBOK:2008 به صورت زیر عمل می­گردد:
۳-۵-۲-۱- در ابتدا اطلاعات مربوط به پیشینه برون سپاری پروژه ها به ویژه پروژه­ های تحقیق و توسعه در سازمان صنایع دریایی اصفهان جمع­آوری و مورد بررسی قرار می گیرد.
۳-۵-۲-۲-به موازات استخراج و بررسی اطلاعات مربوط به پیشینه برون­سپاری پروژه­ های تحقیق و توسعه در سازمان صنایع دریایی اصفهان ، به صورت هدفمند تمامی افرادی که با این پروژه­ ها و برون­سپاری آنها مرتبط هستند، شناسایی و با توجه به نوع همکاری با سازمان در قالب گروه ­های چهارگانه (مدیران ارشد، مدیران پروژه، اعضای تیم اجرایی پروژه و در نهایت ستاد سازمان) جهت شناسایی ریسک­ها دسته بندی می­شوند.
۳-۵-۲-۳- با توجه به توصیه استاندارد PMBOK:2008 در استفاده ترکیبی از ابزارهای شناسایی ریسک (که پیش­تر در بخش ۲ مورد مطالعه قرار گرفته است) و به منظور جلوگیری از نادیده گرفته­شدن هرگونه ریسک، از روش­ها و گروه ­های کاری زیر استفاده می­ شود:
۳-۵-۲-۳-۱- تکمیل فرم­های جمع­آوری اطلاعات؛ این فرم­ها به صورت کاغذی و دیجیتال تهیه و میان افرادی که در تیم اجرایی پروژه­ های تحقیق و توسعه فعالیت می­ کنند توزیع می­گردد و از آن­ها خواسته می­ شود هر کدام حداقل ۱۰ ریسک را در حوزه کاری خود شناسایی و مکتوب نمایند. نحوه ارتباط جهت ارسال و دریافت برای فرم­های کاغذی به صورت حضوری و دورنگار و برای فرم­های دیجیتال از طریق پست الکترونیک می­باشد.اطلاعات به دست آمده این مرحله در جدول شناسایی ریسک­ها درج و ریسک­های تکراری حذف می­گردند.
۳-۵-۲-۳-۲- برگزاری جلسات طوفان فکری؛ طوفان فکری تسهیم ساده­ای از اطلاعات و نظرات افراد است، به گونه ­ای که ضمن تشویق افراد برای ارائه نظرات و ایده­ ها، اطلاعاتشان را دریافت و ثبت می­ کند. کارکنان ستاد و تیم اجرایی پروژه به صورت ۸ جلسه جداگانه و در دسته­های تقریبا ۱۰ نفری که به صورت تصادفی انتخاب شده اند در این جلسات شرکت می­ کنند. ریسک­های شناسایی شده در این مرحله نیز در جدول شناسایی ریسک درج و ریسک­های تکراری حذف می گردند. لازم به ذکر است که مبانی علمی برگزاری جلسات طوفان فکری پیشتر در فصل دوم به تفصیل ارائه گردیده است.
۳-۵-۲-۳-۳- برگزاری جلسات تجزیه تحلیل پیش از وقوع؛ در این جلسات، از گروه مدعوخواسته می­ شود که فرض کنند پروژه­ ها در حال اتمام می­باشد و نتوانسته است تعدادی از اهدافش را محقق سازد. سپس از آنها خواسته می­ شود علل عدم موفقیت را شرح دهند.این جلسات با حضور تیم اجرایی پروژه در ۸ جلسه جداگانه و در دسته­های تقریبا ۵ نفری با توجه به محدودیت جغرافیایی انتخاب می شوند، برگزار می­گردد. ریسک­های شناسایی شده در این مرحله نیز پس از پایش و حذف ریسک­های تکراری، در جدول شناسایی ریسک اضافه می­گردد.
۳-۵-۲-۳-۴- مصاحبه با متخصصین و خبرگان؛ فرایند مدیریت ریسک، جهت شناسایی ریسک­های بیشتر، نیازمند مصاحبه با متخصصین، خبرگان و مدیران ارشد می­باشد. برای این کار مدیران پروژه و مدیران ارشد جهت مصاحبه انتخاب می­شوند. مصاحبه شوندگان ریسک­های پروژه را بر اساس تجربیات، اطلاعات پروژه و دیگر منابع مفید خود شناسایی می­ کنند. مصاحبه به صورت باز انجام می­گیرد تا از حداکثر کارایی برخوردار شود. در نهایت ریسک­های شناسایی شده در این مرحله، در جدول شناسایی ریسک درج می­گردد.
۳-۵-۲-۴- لیست به دست آمده از ریسک­های شناسایی شده که در حقیقت همان جدول شناسایی ریسک­ها می­باشد، مورد بازبینی قرار گرفته و با حذف ریسک­های تکراری فهرست کاملی از ریسک­های شناسایی شده، تهیه گردید.
۳-۵-۲-۵- در نهایت ریسک­های شناسایی شده بر اساس دسته­بندی تامپکینز و همچنین مرحله تاثیرپذیر در برون­سپاری توسط محقق دسته­بندی می­ شود.
۳-۵-۳- تجزیه و تحلیل کیفی ریسک­ها
در این پژوهش با توجه به ماهیت توصیفی آن و همچنین عدم وجود اطلاعات و داده ­های کمی از ریسک­های شناسایی شده، تجزیه و تحلیل ریسک­ها به صورت کیفی و بر اساس الزامات موجود در استاندارد PMBOK:2008 انجام می­گردد.
اما قبل از شروع تجزیه و تحلیل کیفی ریسک­ها، باید نسبت به اولویت­ بندی و وزن­دهی اهداف پروژه اقدام گردد، چرا که ریسک­های شناسایی شده مانع رسیدن به اهداف مورد انتظار پروژه خواهند شد.
۳-۵-۳-۱- وزن­دهی اهداف پروژه
همان­گونه که پیشتر گفته شد، مدیریت پروژه سه هدف عمده را دنبال می­ کند، این اهداف عبارتند از:
عملکرد؛ انجام پروژه با کیفیت و مشخصات مورد نظر مشتری
زمان؛ انجام پروژه در زمان پیش ­بینی شده و مورد انتظار مشتری
هزینه؛</st
rong> انجام پروژه در محدوده هزینه­ای از قبل برنامه­ ریزی شده
در پروژه­ های مختلف، بسته به شرایط پروژه و انتظارات صاحب پروژه، اهمیت این اهداف متفاوت است. در پروژه ای ممکن است اتمام پروژه در زمان مقرر از سایر اهداف مهم­تر باشد و در پروژه­ای دیگر صاحب پروژه حاضر باشد هزینه بیشتری بپردازد، پروژه را دیرتر تحویل بگیرد اما از کیفیت خروجی مطمئن باشد.
لذا اولین گام در اولویت­ بندی ریسک­های برون­سپاری پروژه­ های تحقیق و توسعه، وزن­دهی این اهداف می­باشد. بدین منظور با بهره گرفتن از سوالات زیر، داده ­های مقایسات زوجی را استخراج می­کنیم.
به نظر شما اتمام پروژه با هزینه مصوب مهم­تر است یا به پایان رساندن آن در زمان برنامه­ ریزی شده؟
به نظر شما اتمام پروژه با هزینه مصوب مهم­تر است یا به پایان رساندن آن با عملکرد مورد نظر ؟
به نظر شما اتمام پروژه در زمان برنامه­ ریزی شده مهم­تر است یا به پایان رساندن آن با عملکرد مورد نظر؟
سوالات مطرح شده در قالب دیاگرام زیر در پرسشنامه وارد و مورد بررسی قرار می­گیرد.