“
همچنین(لویس براون ، ۲۰۰۹) معتقد است که چرخه ی درس پژوهی برای معلمان فرصتی فراهم میکند
-
- با دقت درمورد اهداف مرتبط با یک درس ویژه، واحد و یک موضوع تفکر کنند.
-
- عمیقا در مورد اهداف بلند مدت آن برای دانش آموزان فکر کنند. چه تفاوتی بین آنچه الان دانش آموزان هستند و آنچه که امیدواریم بشوند وجود دارد ؟
-
- بهترین دروس در دسترس را مطالعه و بهبود بخشند؛
-
- دانش خود را در باره موضوع تعمق بخشند و این کار را با در نظر گرفتن سوالاتی مانند آنچه در زیر آمده انجام دهند: چه دانش و درک و فهمی دارای اهمیت است؟ این دانش و درک وفهم چگونه گسترش مییابد؟ تفاوت بین درک وفهم و آگاهی دانش آموز چیست؟
-
- راجع به اهداف بلند مدت برای دانش آموزان عمیقا فکر کنید. اختلاف و شکاف بین اینکه دانش آموزان الان چه کسانی هستند و آنچه امیدواریم در آینده باشند چیست؟
-
- بهترین درس های در دسترس را بررسی و توسعه دهند.
-
- اطلاعات دانش آموزان را درباره ی موضوع گسترش دهید و این کار را با در نظر گرفتن سوالاتی مانند زی انجام دهید: چه دانش و اطلاعاتی مهم هستند؟ این دانش و اطلاعات چگونه به وجود میآیند؟اختلاف موجود در دانش و درک و دانش آموز وجود دارد؟
-
- درس را با همیاری طراحی کنند.
-
- تفکر دانش آموزان را پیشبینی کنند.
-
- با دقت رفتار ویادگیری دانش آموز را بررسی کنند.
- راهکارهای آموزشی قدرتمند را بسازند- به عنوان نمونه، راهکارهای پرسش کردن را توسعه دهید که علاقه و یادگیری را در دانش آموزان تحریک کنند.
۲ -۴ -۷- تاریخچه درس پژوهی
تاریخچه درس پژوهی به قبل از سالهای ۱۹۰۰ میلادی بر میگردد. اگر چه آموزش ضمنخدمت معلمان در مدرسه به اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی بر میگردد، ایده ی تلفیق آن با درس پژوهی در اواسط دهه ۱۹۶۰ میلادی بنا شد. این تلاش های مردمی، ده سال بعد توسط سیاستگذاران آموزشی ژاپن مورد توجه قرار گرفت، اما با وجود حمایت و تشویق دولت ژاپن، انجام این فعالیت به صورت داوطلبانه باقی ماند(فرناندز و یوشیدا، ۲۰۰۴).
ایزودا[۳۵] (نقل از ایوبیان،۱۰ :۱۳۸۵ الف )در این رابطه مینویسد:
معلمان از طریق درسپژوهی، سبک تدریس خود را بهبود میدادند.چنین پژوهشی که شامل مشاهده تدریس یکدیگر است، در حدود سالهای ۱۸۷۰ یعنی در شروع دوران سلطنت می جی[۳۶] به معلمان ابتدایی ژاپنی در دانشگاه سکوبا[۳۷] ارائه گردید و در آن، معلمان را با روش تدریس به سبک سخنرانی آشنا میکردند، چرا که در دوران قبل از می جی تنها روش تدریس در ژاپن روش تدریس خصوصی(معلم سرخانه) بود و دولتمردان ژاپنی تلاش میکردند تا هرچه سریعتر روشهای جدیدی را برای بهبود سبک غربی تدریس به معلمان خود معرفی کنند. این تلاشها پس از گذشت بیش از صد سال به یک شیوه ژاپنی برای پژوهش تدریسی و به کار گیری برنامه درسی جدید و توسعه حرفهای منجر شد. در واقع از معلمان ژاپنی این انتظار میرفت و میرود که بیشتر، یک محقق آموزشی باشند.
لوئیس(نقل از ائتلاف منطقهای شمال غربی آیزنهاور در ریاضی و علوم،۲۰۰۳:۶)معتقد است که: “ژاپنیها تدریس به صورت سخنرانی را به تدریس برای فهمیدن تبدیل کرده اند.” هماکنون بسیاری از مدارس ابتدایی و راهنمایی(۹۹% معلمان ابتدایی و ۵۰% معلمان راهنمایی) و بعضی از دبیرستانها در ژاپن به طور فعال با این فرایند درگیر هستند(فرناندز و یوشیدا، ۲۰۰۴؛ ادارهی آموزش و پرورش آمریکا). یک معلم ژاپنی(نقل از استیگلر و هیبرت،۱۹۹۹:۱۳۵)میگوید: ” این که چرا ما درس پژوهی را انجام میدهیم نمی دانم؛ فقط این را می دانم که اگر این کار را انجام نمی دادیم، معلم نمیشدیم.” معلم دیگری میگوید: ” اگر وقت آزاد داشته باشم، به کلاس معلم دیگری میروم و وانمود میکنم که دانش آموز هستم.”
پس از آنکه نتایج TIMSSمنتشر شد و شکاف زیاد بین دانش آموزان آمریکایی و ژاپنی سخن اصلی آموزشگران و سیاستمداران آموزش ریاضی گردید، بررسی های ویدیویی روی روشهای تدریس برخی از کشورهای شرکت کننده در این آزمون، از جمله ژاپن صورت گرفت. نتایج این بررسیها نشان داد که معلمان ژاپنی از فرآیندی در تدریس خود، بهره میبرند که موجب بهبود پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان و توسعه حرفهای خود و در نتیجه تحول در فرایند یاددهی-یادگیری می شود. این فرایند سحرآمیز چیزی نبود به جز درس پژوهی.
از آن به بعد درس پژوهی که در ژاپن از دوره ی می جی شروع شده بود، در آمریکا از سال ۱۹۹۹ و پس از آن در چین ، آلمان و انگلیس از سال ۲۰۰۰، سنگاپور از سال ۲۰۰۱ و استرالیا از سال ۲۰۰۳، رسماً آغاز گردید(سرکارآرانی، ۱۳۸۵) در سالهای ۱۹۵۰ در چین (چن ۲۰۱۱) و از سالهای ۱۹۹۰ از منطقه ی اقیانوس آرام گذشت (لی ۲۰۱۱) و وارد ایالات متحده و کانادا شد. این روش الان در اروپا، افریقا و خاورمیانه به کار می رود (دادلی، ۲۰۱۲، شیمیزو و تاکویا، ۲۰۱۲)
۲-۴-۸- مراحل درس پژوهی
اگر چه شکل درس پژوهی در سراسر ژاپن متفاوت است ولی مراحلی که نشان دهنده ویژگیهای این روش است را میتوان توصیف کرد. درس پژوهی معمولاً طی مراحل زیر انجاممی شود.
مرحله اول- تبیین مسئله:
اساساً درس پژوهی یک فرایند حل مسئله است. بنابرین مرحله اول به تبیین مسئلهای اختصاص دارد که فعالیت گروه درس پژوهی را برانگیخته است و هدایت خواهد کرد. مسئله می تواند یک سؤال عمومی (برای مثال برانگیختن علاقه دانش آموزان به ریاضی) یا سؤال جزئیتر باشد (برای مثال، بهبود فهم دانش آموزان از چگونگی جمع کردن کسرهایی با مخرج های نامساوی) . سپس گروه به مسئله شکل میدهد و برآن تمرکز می کند، به نحوی که بتواند در یک درس خاص کلاسی مطرح شود. معمولاً معلمان مسئلهای را انتخاب میکنند که از فعالیتهای خود به دست آورده اند یا برای دانش آموزانشان دشواریهایی ایجاد کردهاست.
مرحله دوم- برنامه ریزی درس:
هنگامی که یک هدف یادگیری انتخاب شد، معلمان برای برنامه ریزی و طراحی درس تشکیل جلسه میدهند. اگرچه در نهایت یک معلم، درس را به عنوان بخشی از فرایند پژوهش تدریس خواهد کرد، ولی خود درس محصول گروهی تلقی می شود. در این جا هدف نه تنها تولید یک درس اثربخش بلکه درک چگونگی و چرایی کارکرد درس برای افزایش فهم مطالب در میان دانش آموزان است. اغلب، برنامه ی اولیه ای که گروه تولید میکند، در جلسه ای برای همه معلمان مدرسه مطرح می شود تا به نقد در آید. بر مبنای چنین بازخوردی، نسخه ی تجدید نظر شده آمادهی اجرا می شود. این فرایند برنامه ریزی اولیه ممکن است چندین ماه طول بکشد.
مرحله سوم- آموزش درس:
“