امروزه در خصوص اهمیت آموزش به طور کلی و آموزش های مهارتی به طور اخص اتفاق نظر کامل وجود دارد . واکنش موثردر قبال تغییرات سریع فناوری ، رقابتی شدن بازار ها، تغییر در رجحان های مشتریان ، ارباب رجوع و عرضه کنندگان ، تغییر در ارزش های اجتماعی و تحولات در وضعیت عمومی اقتصادی کشور ها در گرو پذیرش آموزش به عنوان یک امر اجتناب ناپذیر است . و به این دلیل امروزه طیف گسترده ای از آموزش های مهارتی در سطح آموزش عالی در اقصی نقاط جهان و به شیوه های متنوع ارائه می شود.(عظیمی، ۱۳۸۴:۷۷).
۲-۱۱-۲ چالش های فرا راه آموزش های مهارتی و کارآفرینی ؛ راهکار ها و پیشنهادها
بی تردید هر فرآیندی در مسیر تحقق اهداف خود با مجموعه ای از مشکلات و موانع روبرو است که آموز ش های مهارتی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و مدیران باید در پی حل و فصل و مقابله با چالش های موجود باشند .از جمله این چالش ها می توان موارد زیر را یادآور شد که جهت برون رفت از موانع و مشکلات ذکر شده پیشانهادهایی نیز ارائه میگردد .
چالش های اساسی که فراروی آموزش های مهارتی وجود دارد عبارت است از :
عدم آشنایی دانش آموختگان با بازار کار قبل و حین انتخاب رشته مورد نظر ؛ پیشنهاد می شود یک دفترچه اطلاعاتی کامل در مورد نیاز انواع شغل ها و نیاز کارگاهها تهیه و در اختیار مراجعین گذاشته شود .
بیگانگی دانش آموختگان با پدیده خود اشتغالی ؛ پیشنهاد می شود به منظور افزایش اطلاعات ، دانش و سطح آگاهی های کارآموزان و به منظور ترویج و اشاعه فرهنگ کارآفرینی ، ضمن اینکه این مهم به عنوان یک رسالت و هدف اصلی سازمان تبدیل شود و در برنامه ریزی ها لحاظ شود و آموزش ها و مشاوره کارآفرینی به عنوان یک درس اجباری به همه آموزش دیدگان رشته های مختلف ارائه گردد . همچنین می توان به برگزاری دوره ها و سمینارهای کارآفرینی پرداخت .
عدم پیش بینی دقیق نیازهای نیروی انسانی در مناطق مختلف ؛ در ابتدای هر سال یک نیازسنجی نیروی انسانی از کارخانه جات ، صنایع و اصناف همان منطقه انجام شود و آموزش ها بر اساس این نیاز سنجی برنامه ریزی گردد .
۲-۱۱-۳ اهم مشکلات و چالشهای آموزشهای فنی وحرفه ای در ایران)درون نهادی وبرون نهادی(
با توجه به تغییرات دنیای کار و تنوع حرفه ها و مشاغل تخصصی و نیمه تخصصی و رشد آ نها در آینده، وظیفه امروزی سازما نهای مسئول آموز شهای فنی وحرفه ای افزایش یافته است و اهمیت تربیت نیروهای ماهر را دو چندان کرده است.
مهمترین چالشها در این مسیر عبارت اند از:
-
- ناشناخته بودن نیازهای کیفی بازار کار
-
- کمبود اطلاعات جدید مربوط به نیروی کار
-
- کمبود مشاوران حاذق و مطلع در هنرستانهای فنی وحرفه ای و کاردانش
-
- کم توجهی به تشکیل سرمایه های انسانی
-
- مشارکت غیرفعال بخش خصوصی در آموز شهای فنی وحرفه ای
-
- نارسایی قوانین و مقررات
فراهم نبودن بستر لازم برای افزایش آگاهی های حرفه ای در آموز شهای عمومی
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
-
- دسترسی کامل نداشتن دانش آموزان، به ویژه دختران روستایی به آموز شهای فنی وحرفه ای
-
- اجرا نشدن کامل سیاستهای مصوب مربوط به آموز شهای فنی وحرفه ای
اغلب نظا مهای آموزشی دنیا در دوره متوسطه به دو بخش آموز شهای فنی وحرفه ای و نظری تقسیم میشوند.
آموز شهای نظری، دانش آموزان را برای ورود به دانشگاه و آموز شهای فنی وحرفه ای، افراد را برای ورود به دنیای کار آماده میسازند. آموز شهای فنی وحرفه ای میتواند با انتقال مهارت و شایستگی مورد نیاز،
پاسخگویی به نیازهای در حال تغییر بازارکار و برابری فرصتها را برای همه افراد در بخشهای دولتی و غیردولتی محقق سازد و به طور چشمگیری از ضایعات و هزینه های تولید بکاهد و قدرت رقابت در بازارهای جهانی را ایجاد نماید.
آموزش فنی و حرفه ای یعنی مرتبط کردن آموزش با دنیای کار برای بهبود وضعیت اشتغال جوانان و کاهش میزان بی کاری که در این میان مرتبط ساختن هرچه بیشتر آموزش با نیازهای اقتصادی ضروری است. چرا که عدم وجود ارتباط بین مباحث آموزشی و نیازهای اقتصادی و بازار کار باعث بروز و مشکل عمده شده است.
الف- در بسیاری از کشورها منابع طبیعی و سایر فرصت هایی که زمینه ساز بهره وری اقتصادی است بدون استفاده مانده است.
ب- بسیاری از دانش آموختگان دانشگاهی بی کار هستند که این مسأله در کشورهای جهان سوم حادتر است. یکی از رؤسای سابق بانک جهانی در این زمینه اظهار داشت:
به رغم رشد قابل ملاحظه ی نظام های آموزشی در کشورهای جهان سوم طی ربع قرن گذشته نتیجه گرفته شده یکی از ناخوشایند ترین معضلات زمان ماست. در حالی که میلیون ها نفر از تحصیل کردگان بی کار هستند، میلیون ها فرصت شغلی به دلیل ناکافی بودن افراد دارای تحصیلات کار و مهارت مناسب در انتظار صاحبان مشاغل هستند. بنابراین جهت بهبود وضعیت اشتغال جوانان و کاهش بی کاری دانش آموختگان استفاده از تجارب بعضی کشورهای شرق و جنوب شرقی آسیا مثل ژاپن ، کره جنوبی ، سنگاپور بسیار مؤثر خواهد بود.
براساس مطالعات یونسکو روش بسیار مؤثر این کشورها در تغییر و بهبود وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان ناظر بر سه فعالیت است:
-
- اجرای آموزش علمی – کاربردی
-
- ارتقای اصلاحات آموزشی با لحاظ کردن مهارت های شغلی در آموزش
-
- تأکید بر اجرای کار عملی در آموزش
از آن جا که یکی از عوامل عمده ی رشد و توسعه ی اقتصادی و اجتماعی هر جامعه ، تربیت نیروی انسانی کارامد می باشد و سازمان آموزش فنی و حرفه ای نیز یکی از مؤسسات تربیت کننده ی نیروی انسانی متخصص است ، سطح معلومات و تجربیات فراگیران باید به گونه ای باشد که به راحتی بتوانند هماهنگ با رشته ی مهارتی خود جذب بازار کار گردند تا مشکل بیکاری وجود نداشته باشد.
از سویی چنان چه نظام آموز شهای فنی و حرفه ای ، هنرجویان دوره دیده ای داشته باشد که جایگاه روشن و مشخصی در بازار کار و نظام اشتغال نداشته باشند، بخش عمده ای از سرمایه گذاری های شخصی و دولتی به بازدهی مطلوب منجر نمی شود و به نوعی به اتلاف سرمایه تبدیل میگردد . بنابراین با توجه به گرانی هزینه های آموزش های فنی و حرفه ای و برای جلوگیری از خسارت های مادی و معنوی لازم است که چگونگی رابطه این گونه آموزش ها و اشتغال افراد مهارت دیده مورد بررسی قرار گیرد.
برای رسیدن به شناخت و آگاهی در ارتباط با نیروهای انسانی در جامعه نیاز به پژوهش های گسترده میباشد. مطالعه ی انگیزش و رفتار جستجویی برای یافتن پاسخ سؤالات پیچیده درباره ی طبیعت انسان است.
با قبول اهمیت عنصر انسانی در جامعه کاری ، بایستی یک چهار چوب نظری به وجود آید تا به مدد آن مسؤولان بتوانند با فهمیدن رفتار انسان نه فقط چراهای رفتار گذشته را تشخیص دهند بلکه رفتار آینده را تا حدّی پیش بینی ، دگرگون و حتی کنترل کنند. )هرسی پال[۲۸]، ١٣۶۵ ، ٣٩ .(
تربیت نیروی انسانی کارامد و آماده سازی آن در مقیاس جهانی بایستی در تمامی مقاطع تحصیلی یعنی آمادگی ، ابتدایی ، راهنمایی ، دانشگاهی و فوق تخصصی همواره مدّنظر بوده باشد؛ زیرا غفلت در هر مرحله اثرات زیان بار فوق العاده ای را در مراحل بعدی می تواند در پی داشته باشد که برای جبران، انرژی و هزینه های کلان را نیز طلب خواهد کرد.
از طرفی دیگر مدیریت های توانمند ، کالاهای صادراتی نیستند که در بازار عرضه و تقاضا در دسترس ملت ها قرار گیرند؛ لذا هر دولت و ملتی برای تلاش در مسیر پر از فراز و نشیب توسعه نیازمند مدیریت هایی خواهند بود که با داشتن عرق ملی ، توان های ذاتی واکتسابی ذی قیمت ، بتواند چرخ های توسعه را در بستر فرهنگ خاص جامعه خود به حرکت درآورند. در چنین زمانی است که با محور بودن انسان در توسعه و مدیریت منابع انسانی می توان ضمن حل مشکل اشتغال به رونق اقتصادی نیز نائل آمد.
مفاهیم و دیدگاه های جدیدی که در آموزش فنی وحرفه ای در جریان عمل کارشناسان یا تحقیق پژوهشگران به وجود می آید، مانند مفهوم آموزش مبتنی بر شایستگی (خلاقی،۱۳۸۰: ۴۱۲) بلافاصله به وسیله گرو ههای پژوهشی و صاحبنظران آموز شهای فنی وحرفه ای تبیین و نقد و بررسی میشود و در فرایند فعالی توسعه می یابد.
بنابراین، نظام آموزش فنی وحرفه ای در تعامل میان حوزه عمل و نظر از طریق مطالعات علمی، به طور دائم در حال خلق و توسعه مفاهیم جدید و بازسازی و اصلاح نظام آموزشی است.
به عبارت دیگر، اصلاحات آموزشی از طریق سازوکار پژوهشی صورت میگیرد. در واقع ویژگی پژوهش محوری ، این نظام را قادر میکند تا به طور مستمر به اصلاح خود بپردازد و خود را با تغییرات زمان و فناوری هماهنگ کند.
یکی از مشکلات عدیده ای که نظام آموزش فنی وحرفه ای ایران با آن مواجه است همان ناتوانی در یافتن راهکارهای جدید و متناسب با تغییرات زمان برای پاسخگویی به نیازهای مشتریان و اصلاح نظام است.
فقدان یک مبنای نظری برای آموز شهای فنی وحرفه ای و اتکا به آن برای بررسی علمی مشکلات و کشف راهکارهای کاربردی برای اصلاح و توسعه کیفی نظام، به دلیل کمبود مراکز پژوهشی وابسته و معتبر در زمینه آموز شهای فنی وحرفه ای و نداشتن ارتباط این نظام با دانشگاهها و مراکز علمی و پژوهشی از علل موفق نشدن کشور ما در تفوق بر مشکلات موجود است.
برقراری نظام آموزش مبتنی بر شایستگی در آموزش فنی وحرفه ای نقش بسیار مهمی در اصلاح نظام آموزشی ایفا میکند و امکان ارتقای نظام آموزشی را در جهت پاس خگویی به نیازهای صنعت به وجود می آورد.
از آنجا که یکی از هدفهای نظام آموزش فنی وحرفه ای ایران پاسخگویی این نظام به نیازهای صنعت و بازار کار است و کوشش میکند مشارکت کارفرمایان و شرکتهای تولیدی و خدماتی را در آموزش فنی و حرفه ای جلب کند، استقرار نظام آموزش مبتنی بر کارآمدی میتواند در این باره کارساز باشد و موجبات برقراری ارتباط بیشتر با نظام اقتصادی و در نتیجه امکان پاس خگویی آموزشهای فنی وحرفه ای را به نیازهای صنعت فراهم کند.
به منظور ریشه کن کردن معضل بی کاری باید بعد از مطالعات و تحقیقات بنیادی در مورد اشتغال ، برنامه های اساسی در بخش های مختلف کشور اجرا کرد.