فاصله نسلی
تعریف مفهومی
اصطلاحِ فاصله نسلی به معنای اختلاف میان نسل ها به صورتی تعاملی است . این مفهوم به عنوان اختلافی در نگرش یا رفتار جوانان و افراد سالمندتر تعریف می شود که موجب عدم فهم متقابل آنان از یکدیگر می شود( ساروخانی و صداقتی فرد، ۱۳۸۹).
تعریف عملیاتی
در این پژوهش با مقایسه سواد فناورانه دبیران زن و دانش آموزان دختر تفاوت های بدست می آید که این تفاوت به معنای وجود شکاف نسلی در نظر گرفته می شود.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
۱-۲ مقدمه
تحولات جدید در فناوری اطلاعات و ارتباطات جوامع انسانی را به سمت جامعه اطلاعاتی سوق میدهد و موضوعاتی مانند آموزش متناسب با نیازهای جامعه و زمان بیشتر مورد توجه قرار میگیرد(رضائی راد و فرشیدی، ۱۳۹۱). فناوری اطلاعات و ارتباطات موجب ایجاد تغییرات پویا در جامعه می شود و بر همه جنبه های زندگی نفوذ کرده است. بیشترین تأثیر فناوری بر مدارس است؛ زیرا فناوری برای معلمان و دانش آموزان فرصت هایی را برای مطابقت یادگیری و آموزش براساس نیازهای فردی و اجتماعی آماده می کند(میکر[۲۴]، ۲۰۱۱).
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
مدارس از فناوری اطلاعات و ارتباطات به دو منظور استفاده می کنند: برای وظایف عادی مانند اداره و مدیریت کلاس و برای آموزش و تدریس. به طور کلی می توان گفت استفاده از فناوری در تعلیم و تربیت باعث تفکر خلاق و نوآوری های آموزشی می شود؛ در این صورت یادگیری برای فهم، کاربرد، تولید و مدیریت فناوری محقق می شود(نیک نامی، ۱۳۸۵).
سواد فناورانه به عنوان یک ضرورت قرن بیست و یکم برای کلیه شهروندان جامعه در نظر گرفته شده است(نیک نامی، ۱۳۸۵). در واقع، سواد فناورانه نوع جدیدی از سواد است که ایجاد، انتشار و مصرف فناوری مطرح کرده است. بر اساس نظر هافکر[۲۵](۲۰۰۵) این نوع سواد به روش هایی گفته می شود که مردم توسط آن ها فناوری ها را به راحتی مصرف می کنند. سواد فناورانه می تواند بر چگونگی جستجو در جهان موثر واقع شود و همچنین در زندگی فردی و اجتماعی و فرهنگ تأثیر بگذارد و میتواند دید خوش بینانه ای نسبت به آینده ایجاد کند(باگ لیارل[۲۶]،۲۰۰۰).
شتاب تغییرات و تحولات عظیمی که در جامعه مدرن امروز به وقوع می پیوندد، گسست بین نسلها را افزایش داده است و همچنین سبب می شود علائق و سلایق نسل امروز با نسل پیشین به لحاظ اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی تفاوت های فاحشی داشته باشد. شکاف نسلی مفهومی است که اختلاف فاحش روانی، اجتماعی، و فرهنگی و تفاوت معنی دار در بینش و آگاهی، باورها تصورات، انتظارات، جهت گیری های ارزشی، و الگوهای رفتاری را در میان دو نسل همزمان در یک جامعه مورد توجه قرار می دهد(توکل و قاضی نژاد، ۱۳۸۵) و دلالت بر وجود منافع و مطالبات و سوگیریهای نامتجانس و ناسازگار از میان نسلها دارد. به نظر می آید که تفاوت در موقعیت ها، مثل دانش، گرایش و رفتار معطوف به دو گروه سنی جوان و پیر منجر به شکاف نسلی می شود. شکاف نسلی توسط جامعه شناسان و انسان شناسان در دهه ۱۹۶۰ برای نخستین بار مورد استفاده قرار گرفت و همچنان نیز بکار برده میشود و به طور معمول دلالت دارد بر ارزش ها و باورهای مختلف و متفاوتی که میان والدین و فرزندان آنان بروز می کند(فتحی و مطلق، ۱۳۹۰). بخشی از این تفاوت ها ناشی از شناخت و بهره گیری از فناوری های نوین است که در گذشته با این وسعت و فراگیری در اختیار همگان نبوده است. همین تفاوت در دسترسی و بهره گیری از فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی است که بحث فاصله نسلی را در بین نسل ها مطرح می کند(حریری و زمانی، ۱۳۹۱).
در این فصل به بررسی مبانی نظری موضوع پژوهش که شامل فناوری اطلاعات و ارتباطات و آموزش و پرورش، سواد فناورانه و مؤلفه های آن، جایگاه سواد فناورانه در برنامه درسی متوسطه و سواد فناورانه و فاصله نسلی می باشد. در انتهای فصل تعدادی از تحقیقات داخل و خارج مرتبط با موضوع را بررسی و تحلیل می کنیم.
۲-۲ فناوری اطلاعات و ارتباطات و آموزش و پرورش
دنیای قرن بیست و یکم در واقع دنیای استیلای فناوری نوین داده ها و دنیای شتابندگی تاریخ به لحاظ تغییرات و تکثر شتاب آمیز علمی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است(گودرزوندگی چگینی و اسمعیلی صیقلدهی،۱۳۹۰).
تعلیم و تربیت با آفرینش انسان همزاد است. یعنی همزمان با پیدایش انسان و زندگی جمعی، تعلیم و تربیت نیز با او بوده است. ولی در گذر زمان همواره شکل و روش ارائه آن تغییر یافته است. یعنی با پیدایش هر وسیله یا صنعت و فناوری، تعلیم و تربیت نیز، متناسب با آن، دگرگون شده است. در قرنهای اخیر که دوره گذر از عصر صنعتی به عصر اطلاعات و ارتباطات است، تعلیم و تربیت نسبت به دوران گذشته، هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت و سرعت ارائه، به طور چشمگیری متحول شده است(برزگر و همکاران به نقل از مهرمحمدی،۱۳۹۱).
تجهیز مداراس به رایانه (سخت افزار و نرم افزار ) به گونه ای که برای هر دانش آموز قابل دسترس باشد، برقراری ارتباط میان کلاس ها، و هم چنین، کلاس ها باید به وسایل چند رسانه ای مجهز شود تا کاربران بتوانند از نظام شبکه ای به طور کامل استفاده کنند، فراهم نمودن امکانات آموزشی برای مدارس، حصول اطمینان از تسلط کامل معلمان به فناوری های جدید؛ برای رسیدن به این هدف، ایجاد فرهنگ استفاده از امکانات دیجیتالی باید جزء جدائی ناپذیر آموزش مربیان قرار گیرد، نیروی انسانی ماهر که پشتیبانی کننده داده های آموزشی در زمینه طراحی و تدوین سر فصلها و مطالب آموزشی، تدوین بانک داده های حاوی مجموعه ای از سئوالها، و ارزیابی فراگیران و نیز ارائه کننده خدمات مشاوره ای باشد و همچنین تجهی کننده فضای مناسب برای پایگاه اطلاعرسانی به امکانات سختافزاری و نرمافزاری(گودرزندگی چگینی و صیقلدهی، ۱۳۹۰).
ورود فناوری اطلاعات و ارتباطات به عرصه آموزش و پرورش مهمترین ارمغان دنیای اطلاعاتی است. تحقیقات نشان می دهد که ارزش افزوده در آینده مبتنی بر دانش از آن محیط یادگیری خواهد بود. محیطی که توانایی تفکر و یادگیری را چه به طور مستقل و چه به صورت مشارکتی تقویت کرده و تشویق می نماید .نظام آموزشی در قرن ۲۱، قابلیت هایی برای استفاده کنندگان از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش در نظر گرفته است که عبارت اند از؛ درک نیازهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و قبولی پیشرفت های فناورانه برای ایجاد محیط آموزشی فعال. در این زمینه مدارس باید عقیده روشنی را در مورد استفاده از فناوری های جدید داشته باشند.
جدول۲-۱: مقایسه نظام آموزشی سنتی و نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات
ابعاد آموزش | نظام سنتی آموزش | نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات |
محیط آموزشی | مکان خاص | مکان های مختلف |
زمان آموزش | زمان مشخص | زمان منعطف |
روابط معلم و فراگیر | یکطرفه | تعاملی |
یادگیری | طوطی وار | مادام العمر |
محتوای تدریس | محدود و انتخابی | نامحدود و متنوع |
وظیفه فراگیر | ذخیره سازی اطلاعات | تولید دانش |