روش بررسی فرهنگ ایمنی کارکنان بیمارستان، ابتدا از کلیه کارکنان که در موقعیت های شغلی پزشک، پرستار، مدیر و کارکنان پاراکلینیک بودند، نمونه ای به حجم ۲۱۲ نفر انتخاب و سپس پرسشنامه نگرش ایمنی در شش بعد جو کار تیمی، جو ایمنی، درک مدیریت، رضایت شغلی، وضعیت های کاری و شناخت استرس بکار برده شد. مقیاس اندازه گیری لیکرت پنج نمره ای بود. از آزمون ANOVA برای تعیین اختلاف بین گروه های مورد بررسی استفاده شد. و نتایج نشان داد که میانگین نمرات نگرش نسبت به فرهنگ ایمنی بیمار در شش بعد جو کار تیمی، جو ایمنی، رضایت شغلی، شناخت استرس، درک مدیریت و وضعیت های کاری، برای پزشکان به ترتیب برابر با ۳، ۱۳/۴، ۴/۱۷، صفر، ۳/۴، ۷/۸، پرستاران به ترتیب ۱۹، ۶/۲ ، ۳/۱۰، ۸/۷ ، ۶/۲ ، ۵/۱۵، مدیران، ۳/۳۰ ، ۱/۶ ، ۳/۳۳، صفر، ۲/۱۸، ۲/۲۱ و کارکنان پاراکلینیک به ترتیب برابر با ۵۰، ۵/۱۲، ۲۵، ۵/۱۲، ۱۰، ۵/۳۷ بود. اختلاف معنی داری از نظر آمار (P<.05) در بعد رضایت شغلی بین مدیران و پرستاران، کارکنان پاراکلینیک و پرستاران برابر با ۰۰۰۱/۰ و ۰۰۱/۰، در بعد شناخت استرس، بین مدیران و کارکنان پاراکلینیک، مدیران و پرستاران، کارکنان پاراکلینیک و پزشکان به ترتیب برابر با ۰۲۶/۰ و ۰۲۲/۰ و ۰۴۷/۰ و در بعد درک مدیریت، بین مدیران و پرستاران برابر با ۰۰۲/۰ بود. در حالی که همه کارکنان مورد مطالعه، دارای نگرش مشابه نسبت به جو کار تیمی، جو ایمنی و وضعیت های کاری بودند. محققین بر این باورند که اهتمام مدیران و کارکنان بیمارستان ها در ارتقا فرهنگ ایمنی ضروری بوده و برای این منظور، می توان از راهکارهایی نظیر، نشان دادن تمایل مدیریت ارشد سازمان به ایمنی، ایجاد سیستم گزارش حوادث و توسعه کار تیمی نام برد(۹۸).

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱۴- در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۸ توسط AlexB.Hoynes و همکاران با عنوان” نقش چک لیست جراحی ایمن در کاهش مرگ ‌و میر و عوارض ناشی از جراحی” در جمعیت عمومی ‌ انجام شد، به این نتیجه رسیده‌اند که میزان مرگ و عوارض حین بستری، بازگشت غیرقابل برنامه‌ ریزی شده به اتاق عمل و عفونت محل عمل بعد از اعمال چک لیست در اعمال جراحی کاهش یافته است. در اردبیل در سال ۱۳۸۹
طی مطالعه‌ای که توسط موسی زاده و همکاران با عنوان” اطلاعات پایه در مورد میزان مرگ ‌ومیر و عوارض ناشی از جراحی” با هدف بدست آوردن این میزان‌ها بعد از اعمال چک لیست جراحی ایمن در جراحی‌ها و مقایسه‌ی این دو مطالعه به عمل آمده است، برای ۱۰۰۰ بیمار بالای ۱۶ سال که تحت اعمال جراحی غیر قلبی در بیمارستان فاطمی‌ اردبیل قرار گرفته بودند چک لیستی طراحی شده توسط سازمانWHO توسط تیم اتاق عمل تکمیل گردیده و مرگ‌ و میر و عوارض بعد از عمل تا ۳۰ روز بعد از عمل مورد پیگیری قرار گرفته و در فرم‌ های مخصوص که به این منظور طراحی شده بود، ثبت گردید. از مجموع ۱۰۰۰ بیمار مورد مطالعه ۴۵۲ مورد(۲/۴۵%)مرد و ۵۴۸ مورد(۸/۵۴%) زن بودند. ۲۸۵بیمار (۵/۲۸%) مجرد و ۷۱۵ بیمار (۵/۷۱%)متأهل بودند. فراوانی مرگ از ۱۰ مورد(۱%) در مطالعه ی قبلی به ۷ مورد(۷/۰%) در این مطالعه کاهش یافت. عفونت محل عمل از ۳۴ مورد(۴/۳%) در مطالعه ی قبلی به ۲۱ مورد (۱/۲%) و بازگشت غیر برنامه ریزی شده به اتاق عمل از ۱۲ مورد(۲/۱%) در مطالعه ی قبلی به ۵ مورد (۵/۰%) در مطالعه ی مذکور کاهش یافت. ۳ مورد (۳/۰ % از بیماران دچار نارسایی حاد کلیه بدنبال جراحی شدند که در مطالعه ی قبلی نیز به همین میزان گزارش شده بود. فراوانی ترومبوز ورید عمقی طی ۳۰ روز بعد از جراحی از ۲۵ مورد(۵/۲%) در مطالعه ی قبلی به ۱۶ مورد (۶/۱%) در مطالعه ی حاضر کاهش یافت. در این مطالعه ۱۵ مورد (۵/۱%) از بیماران تزریق خون حین عمل و ۳۴ مورد (۴/۳%) تزریق خون طی ۷۲ ساعت اول بعد از عمل داشتند، در حالی که در مطالعه ی قبلی ۱۱ مورد (۱/۱%) از بیماران تزریق خون حین عمل و ۵۰ مورد(۵%) تزریق خون طی ۷۲ ساعت بعد از عمل داشتند. در نهایت نتایج زیر بدست آمد: مرگ و میر و عوارض بدنبال اعمال جراحی بعد از استفاده از چک لیست جراحی ایمن WHO کاهش پیدا کرد که این کاهش در مورد مشاهده حداقل یکی از عوارض معنی دار بود، در مورد بازگشت غیر برنامه ریزی شده به اتاق عمل، عفونت محل عمل و تزریق خون طی ۷۲ ساعت بعد از عمل در حد بینا بینی و در مورد مرگ، نارسایی حاد کلیه و ترومبوز ورید عمقی از نظر آماری معنی دار نبود که می تواند به دلیل فراوانی بالای جراحی های اورژانسی در این مطالعه نسبت به مطالعه ی قبلی باشد.
فصل سوم
نوع پژوهش
جامعه پژوهش
ابزار گردآوری داده ها
روش کار
ملاحظات اخلاق
روش پژوهش
مقدمه
این فصل در رابطه با روش پژوهش و ملاحظات اخلاقی تدوین گردیده است. روش پژوهش در این بررسی شامل: نوع پژوهش، جامعه پژوهش، نمونه پژوهش، مشخصات واحدهای مورد پژوهش، محیط پژوهش، روش نمونه گیری، ابزار گردآوری داده ها، روش کار، روش تجزیه و تحلیل داده ها و ملاحظات اخلاقی می باشد.
نوع پژوهش
این پژوهش از نوع توصیفی می باشد که با بهره گرفتن از پرسشنامه و چک لیست جراحی ایمن، به بررسی دیدگاه و عملکرد پرسنل اتاق های عمل در مورد ایمنی بیمار در مراکز آموزشی- درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تبریز در خصوص ایمنی پرداخته است.
جامعه پژوهش
جامعه این مطالعه تمام بیماران کاندید عمل جراحی انتخابی^[۴۵] در مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و نیز پرسنل اتاق عمل شاغل در اتاق های عمل مراکز مزبور در زمان انجام مطالعه میباشند.
معیار ورود برای بیماران
۱)کاندید عمل جراحی انتخابی باشند
۲) عمل جراحی بیمار از مجموعه اعمال جراحی: ارتوپدی، جراحی های عمومی و مغز و اعصاب باشند
معیار خروج برای بیماران
کنسل(لغو) شدن عمل بیمار
معیار ورود برای پرسنل اتاق های عمل
۱- شاغل در اتاقهای عمل مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز باشند.
۲- دارای حداقل ۶ ماه کار در اتاق های عمل مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز باشند.
۳- بعنوان فرد اسکراب و یا سیرکولیت در اتاق های عمل مشغول بکار باشند.
۴- دارای مدرک کاردانی یا کارشناسی اتاق عمل و یا کاردانی و کارشناسی و یا کارشناسی ارشد پرستاری باشند.
معیار خروج برای پرسنل اتاق های عمل
اشتغال در سایر بخشها بطور همزمان
نمونه و حجم نمونه
در خصوص پرسنل، طی یک مطالعه مقدماتی با مشارکت ۲۰نفر، درصد پاسخ مثبت به هریک از ابعاد ۱۲ گانه، برآورد شد که با در نظر گرفتن α= ۰٫۰۵، حجم نمونه سهمیه ای در دسترس اختصاص داده شد.
در خصوص بیماران طی مطالعه بر روی۲۰ بیماربا احتساب …   =… و SD=………… و نامحدود بودن جامعه با ۰۵/۰=α ، حجم نمونه ۲۶۹ نفر برآورد گردید.
روش نمونه گیری:
در مورد پرسنل اتاق های عمل، بصورت………….
در مورد بیماران بصورت……………………………………………………………………………………………………بودکه …………………………………………………………………………………………………….انجام گرفت.
محیط پژوهش
کلیه اتاق های عمل مراکز آموزشی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی تبریز شامل:
* مرکز آموزشی و درمانی امام رضا (ع) تبریز
* مرکز آموزشی و درمانی سینا تبریز
* مرکز آموزشی و درمانی شهداء تبریز
ابزار گردآوری داده ها
۱)چک لیست جراحی ایمن^[۴۶]
* چک لیست جراحی ایمن که توسط سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۸ میلادی ساخته شده است و شامل ۴ قسمت میباشد:
قسمت اول مربوط به مشخصات بیمار است که شامل: نام و نام خانوادگی بیمار، شماره پرونده بیمار، بخش مربوطه، نام جراح و نام عمل جراحی است
قسمت دوم مربوط به بیانیههای مرتبط با ایمنی بیمار قبل از بیهوشی است که شامل ۱۹ بیانیه میباشد که بصورت: بلی- خیر - کاربردی ندارد، طراحی شده است.
قسمت سوم مربوط به بیانیههای مرتبط با ایمنی بیمار در حین عمل جراحی است که شامل ۱۳ بیانیه میباشد که بصورت: بلی- خیر - کاربردی ندارد، طراحی شده است.
قسمت چهارم در رابطه با به بیانیههای مرتبط با ایمنی بیمار قبل از ترک اتاقهای عمل است که شامل ۸ بیانیه میباشد که بصورت: بلی- خیر - کاربردی ندارد، طراحی شده است.
۲)پرسشنامه فرهنگ ایمنی بیمار منتشر شده توسط آژانس تحقیقات و کیفیت بهداشت و درمان آمریکا (۲۰۱۱)^[۴۷] این پرسشنامه از دو بخش تشکیل شده است که بخش اول حاوی اطلاعات دموگرافیک و در بخش دوم سوالاتی در مورد ابعاد ۱۲گانه فرهنگ ایمنی بیمار در ابعاد مختلف مطرح گردیده است که این ابعاد عبارتند از: “درک کلی پرسنل به ایمنی بیمار"،"انتظارات و عملکرد سرپرست بخش در راستای ارتقاء ایمنی بیمار"،"آموزش سازمانی یا بهبود مستمر"،"کار تیمی درون واحد ها"،” ارتباطات باز و شفاف"،"بازخورد و ارتباطات در ارتباط با خطاهای ایمنی"،"پاسخ های غیر تنبیهی به خطاها"،” گزینه های مربوط به حجم
کاری پرسنل"،"حمایت مدیر بیمارستان از ایمنی بیمار"،"کارتیمی در بین واحدهای مختلف بیمارستانی"،"نحوه انتقال بیمار بین بخش ها” و در نهایت “فراوانی حوادث گزارش شده"(مجموعا"۴۲ سوال). این پرسشنامه با بهره گرفتن از مقیاس لیکرت، امتیاز دهی گردیده و پاسخ سوالات با گزینه های کاملا” موافقم(با امتیاز۵) تا کاملا” مخالفم (با امتیاز۱) امتیاز دهی گردیده است. در ارتباط با سوالاتی که دارای مفهوم منفی می باشند، شیوه امتیاز دهی بر عکس می باشد به نحوی که کاملا” موافقم کمترین امتیاز(۱) و کاملا” مخالفم بیشترین امتیاز(۵) را به خود اختصاص می دهد.
برای تعیین وضعیت فرهنگ ایمنی در هر یک از ابعاد، نمرات سوالات هر بعد جمع و تقسیم بر تعداد سوالات هر بعد خواهد شد. و برای بدست آوردن امتیاز کلی فرهنگ ایمنی بیمار نیز امتیاز ۴۲ سوال پرسشنامه با هم جمع سپس بر تعداد سوالات(۴۲) تقسیم خواهد گردید. این ابزار در ایران توسط عبداله زاده و همکاران(۱۳۹۱)و توسط…………………… استفاده شده است و پایائی پرسشنامه با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ …… و ………….محاسبه گردیده است(رفرانس مقاله برومند).
تعیین اعتبار علمی(روائی)
روائی اصطلاحی است که به هدفی که آزمون برای تحقق بخشیدن به آن درست شده است، اشاره می کند. به سخن دیگر، آزمونی دارای روائی است که برای اندازه گیری آنچه مورد نظر است، مناسب باشد. جهت استفاده از پرسشنامه، ابتدا پرسشنامه از زبان انگلیسی به زبان فارسی ترجمه گردید و سپس صحت ترجمه انجام شده مورد بررسی قرارگرفت و در نهایت جهت بررسی روائی، پرسشنامه ی ترجمه شده از روش صوری و محتوائی استفاده شد. این پرسشنامه توسط ۱۰ نفر از اساتید پرستاری دانشگاه علوم پزشکی تبریز بررسی و مورد تائید قرار گرفت.

۲۳۹/۰

۳-۱۲- تحلیل رگرسیون
روش رگرسیون (چند متغیری) بسط ساده رگرسیون دو متغیری است. روش رگرسیون چندگانه روشی برای مطالعه سهم یک یا چند متغیر مستقل(X) در پیش ­بینی متغیر وابسته (Y) است. متغیرهای مستقل را پیش­بین و متغیر وابسته را متغیر ملاک می­گویند. متغیرهای مستقل در تحلیل رگرسیون چندگانه میتواند پیوسته، گسسته و یا هر دو باشد. متغیر وابسته در رگرسیون چندگانه پیوسته است. می­توان معادله رگرسیون چندگانه را در حقیقت بسط معادله رگرسیون خطی در نظر گرفت، این معادله برای پیش ­بینی مقدار Y از روی مقدار X بکار می­رود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

(۳-۴)
اگر بخواهیم اثر بیش از یک پیش ­بینی کننده را بر متغیر y در نظر بگیریم، نیاز است که یک ارزش برای شیب (B) خط هر متغیری که اضافه می­ شود، محاسبه کنیم؛ بنابراین معادله رگرسیون چندگانه با دو متغیر پیش ­بینی به صورت زیر است:
(۳-۵)
پژوهشگر باید ابتدا از مقیاس اندازه ­گیری متغیرها آگاه باشد. به همین دلیل، ضرایب رگرسیون معمولاً استاندارد می­شوند یعنی تبدیل به نمرات Z می­شوند. علامتی که برای آن­ها بکار می­رود ( β ) بتا است. در معادله رگرسیون چندگانه هر B نمایانگر تغییر منتظره در متغیر وابسته y به ازای یک واحد تغییر در متغیر مستقل مربوط است، در شرایطی که سایر متغیرهای مستقل کنترل شده یا ثابت نگه داشته شده باشند. تعریف β نمایانگر تغییر غیرمنتظره در متغیر وابسته­ای است که به صورت نمرات استاندارد بیان شده است و به ازای یک انحراف معیار تغییر در متغیر مستقل مربوط به وجود می ­آید، در شرایطی که سایر متغیرهای مستقل کنترل شده یا ثابت تگه داشته شده باشد. مقدار β تحت تأثیر مقیاس اندازه ­گیری متغیرهای مستقل قرار می­گیرد در حالی که این امر در مورد بتا صادق نیست. رابطه β بتا به صورت زیر است.
با این حال ممکن است وزن­های β به خودی خود چیز خیلی زیادی به ما ندهند؛ بنابراین ضریب رگرسیون چندگانه که عبارت است از مجذور ضریب همبستگی بین y و بهترین ترکیب خطی متغیرهای پیش­بین (r_yŷ) ارائه می­ شود. این ضریب با R² نمایش داده می­ شود. در واقع R برابر است با ضریب همبستگی پیرسون نمرات پیش ­بینی شده از روی معادله رگرسیون ŷ و نمرات مشاهده شده( y). R² سهم متغیرهای مستقل را در تبیین واریانس متغیر وابسته نشان می­دهد، یعنی درصد واریانس تبیین شده متغیر وابسته توسط متغیرهای مستقل برابر R² است. (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴)
۳-۱۲-۱- آزمون­های موجود در رگرسیون سلسله مراتبی
آزمون معناداری ضریب رگرسیون (آزمون t)
به منظور پی بردن به معنی­داری آماره­ های محاسبه شده در معادله رگرسیون می­توان از آزمون­های آماری استفاده کرد و فرضیه صفر در هر مورد این است که متغیرهای پیش­بین مقدار معناداری از واریانس y را تبیین نمی­کنند. اولین چیزی که باید بدانیم محاسبه خطای استاندارد ضریب است یا به عبارتی تعیین اینکه مقدار آن احتمالاً در جریان تکرار نمونه گیری چقدر تغییر می­ کند. با تقسیم ضریب بر خطای استاندارد، آماره t بدست می ­آید که می­توان با مراجعه به جدول مربوطه و درجه آزادی (N-P-1 ) معناداری آن را بررسی کرد.
در واقع این آزمون نشان می­دهد که آیا ضرایب معادله رگرسیون( B ) معنی­دار بوده و در برآورد مقدار متغیر وابسته مؤثر می­باشد یا خیر. ضرایب در تحلیل رگرسیون به دو بخش تقسیم می­شوند:
۱-ضریب همبستگی چندگانه
۲- ضریب تعیین
ضریب همبستگی چندگانه( R ) شدت رابطه بین متغیرهای مستقل با متغیر وابسته را نشان می­دهد. این مقدار همواره بین ۰ و ۱+ می­باشد. مقدار ضریب تعیین( R² ) نشان می­دهد که حدود چند درصد از تغییرات متغیر وابسته ناشی از متغیرهای مستقل تحقیق می­باشد؛ بقیه به عوامل دیگر بستگی دارد؛ اما این آماره تعداد درجه آزادی را رد نظر نمی­گیرد. به همین دلیل از ضریب تعیین استاندارد استفاده می­گردد (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴).
ضرایب معادله رگرسیون به دو بخش تقسیم می­گردند:
۱-ضریب تأثیر غیر استاندارد(B)
۲- ضریب تأثیر استاندارد (Beta)
ضرایب غیر استاندارد یعنی ضرایب B برای نوشتن معادله رگرسیون می­باشند و از آن­ها برای نوشتن معادله رگرسیـــون استفاده می­ شود. بر این اساس معادله رگرسیون برای هر مرحــله نوشته می­ شود. اما برای نشان دادن اهمیت متغیرهای مستقل در پیش ­بینی متغیر وابسته و به طور کلی در پیش­گویی معادله رگرسیون باید به مقادیر استاندارد (Beta) توجه نمود، چرا که مقیاس اغلب متغیرهای مستقل از واحدهای مختلفی می­باشد و به راحتی نمی­ توان به مقایسه سهم هر متغیر مستقل در تبیین تغییرات یا واریانس متغیر وابسته پرداخت. از این رو ضریب تأثیر استاندارد شده به ما در تعیین سهم نسبی هر متغیر مستقل در تبیین تغییرات متغیر وابسته کمک می­نماید (آذر و مؤمنی، ۱۳۸۴).

فصل چهارم:
تجزیه و تحلیل داده‌‌ها و یافته های تحقیق
۴-۱- مقدمه
هدف اصلی هر تحقیق پاسخ به سؤال­ها و فرضیه­هایی است که محقق برای شناسایی واقعیت­های بیرونی طراحی کرده است. امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع­آوری شده از موضوع مورد تحقیق می­باشد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی­ترین و مهم­ترین بخش­های تحقیق محسوب می­ شود. داده ­های خام با بهره گرفتن از فنون آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده­کنندگان قرار می­گیرند.
محقق برای تجزیه­ و ­تحلیل ­آماری و پاسخگویی به مسأله تدوین شده و یا تصمیم ­گیری در مورد رد یا تأیید فرضیه­ای که صورت­بندی کرده است، می ­تواند از روش­های مختلفی استفاده نماید. استفاده از هر یک از این روشها منوط به شرایطی است که محقق باید آنها را­ در رابطه با تحقیق خود مورد توجه قرار دهد. این روش­ها را می‌توان به دو دسته تقسیم نمود:

• آمار توصیفی

• آمار استنباطی

از این رو، در این تحقیق نیز برای تجزیه و تحلیل داده ­های جمع­آوری شده ابتدا در سطح توصیفی با بهره گرفتن از شاخص­ های آماری به توصیف و تلخیص ویژگی­های جمعیت شناختی افراد نمونه در تحقیق شامل سن، جنسیت و میزان تحصیلات پرداخته می­ شود و سپس در سطح استنباطی برای آزمودن معناداری میان “متغیرهای مشاهده ­شده”^[۷۴] و “متغیرهای مکنون”^[۷۵] و همچنین برازش مدل­های اندازه ­گیری به دست آمده از “تحلیل عاملی تأییدی”^[۷۶] استفاده گردیده است. در ادامه به منظور بررسی صحت و سقم فرضیه ­ها و روابط بین متغیر های تحقیق از “مدل معادلات ساختاری”^[۷۷] و بطور اخص تکنیک تحلیل مسیر با بهره گرفتن از نرم افزار لیزرل استفاده شده است. در نهایت نیز در قسمت آزمون­های تکمیلی به منظور بررسی تأثیر یا عدم تأثیر هر یک از متغیرها در وضعیت مورد بررسی از “آزمون میانگین یک نمونه ای”^[۷۸] استفاده گردید.
۴-۲- تحلیل جمعیت شناختی نمونه
در این بخش به تجزیه تحلیل وضعیت توزیع نمونه آماری حاصل از توزیع پرسشنامه از حیث متغیرهای جمعیت شناختی، پرداخته می­ شود. سن، جنسیت و سطح تحصیلات، از جمله متغیرهایی هستند که چگونگی توزیع آنها در بین پاسخگویان به پرسشنامه مورد بررسی قرار می­گیرد.
۴-۲-۱- سن
از مجموع ۳۸۶ نفری که به پرسشنامه ­ها پاسخ داده­اند، ۹ نفر(۳/۲%) کمتر از ۲۰ سال، ۸۳ نفر(۵/۲۱%) بین ۲۱ تا ۳۰ سال، ۲۴۵ نفر (۵/۶۳%) بین ۳۱ تا ۴۰ سال، ۲۴ نفر (۲/۶%) بین ۴۱ تا ۵۰ و ۲۵ نفر(۵/۶%) بالاتر از ۵۰ سال هستند. جدول ۴-۱ پراکنش سـنی پا‌سخ­دهندگان به پرسشنامه در نمونه مورد بررسی را نشان می­دهد.
جدول ۴-۱- پراکنش سنی پاسخ دهندگان به پرسشنامه در نمونه مورد بررسی

درصد فراوانی

فراوانی

سن

۱-۳-۱-پیامدهای مثبت موج اول……………………………………….. ………………. ………………….۱۲۶
۱-۳-۱-۱-کسب حق رأی………………………. ……………………………………………….۱۲۷
۱-۳-۱-۲-کنترل موالید و آموزش به خانواده ها……………………………………………۱۲۷
۱-۳-۱-۳-صلح و خلع سلاح……………………………………………………………………..۱۲۷
۱-۳-۱-۴-اصلاح لباس بانوان……………………………………………………………………..۱۲۸
۱-۳-۱-۵-تشکیل احزاب و سازمان های سیاسی……………………………………………۱۲۸
۱-۳-۲- پیامد منفی موج اول…………………………………………………………………………………………….۱۳۰
۱-۳-۲- ۱-عدم توجه به موقعیت های متفاوت زنان…………………………………………۱۳۰
۱-۳-۲- ۲-عدم توجه به فطرت زنانه………………… …………………………………………۱۳۰
۲- موج دوم فمنیسم و زمینه های ظهور آن……………………………………………………………………………………….۱۳۳
۲-۱-عوامل شکل گیری موج دوم…………………………………………………………………..۱۳۴
۲-۱-۱-تأثیر سرمایه داری بر موقعیت زنان ………………………………………………..۱۳۴
۲-۱-۱-۱-آزار های جنسی………………………………………………….۱۳۵
۲-۱-۱-۲-فروپاشی خانواده………………………………………………….۱۳۵
۲-۱-۱-۳-تبعیض در مشاغل و دستمزدها………………………………..۱۳۵
۲-۱-۱-۴-نگرش شیء گونه به زنان………………………………………۱۳۶
۲-۱-۱-۵-عدم توجه به موقعیت خاص زنان…………………………..۱۳۶
۲-۱-۱-۶-کار دو گانه………………………………………………………….۱۳۶
۲-۱-۲-آگاهی زنان از موقعیت فرودستشان با نگارش کتاب ها……………………………..۱۳۶
۲-۱-۳-تشکیل سازمان هایی در دفاع از حقوق زنان…………………………………………….۱۳۷
۲-۲-درخواست های موج دوم……………………………………………………………………………………………………۱۳۸
۲-۲-۱-شالوده شکنی…………………………………………………………………………………………۱۳۸
۲-۲-۲-توجه به قابلیت های مثبت زنان………………………………………………………………..۱۳۸
۲-۲-۳-تأکید بر تجرد گرایی……………………………………………………………………………….۱۳۸
۲-۲-۴-زبان شناسی زنانه……………………………………………………………………………………۱۳۸
۲-۲-۵-آزادی و برابری مطلق……………………………………………………………………………..۱۳۹
نظرات گرایش معتدلتر موج دوم……………………………………………………………………………………………….۱۳۹
۲-۲-۶-یکسانی ماهیت تجربه های زن و مرد………………………………………………………۱۳۹
۲-۲-۷-توجه به اصل تفاوت انسان ها………………………………………………………………..۱۳۹
۲-۲-۸-توجه به قابلیت های مثبت زنانه……………………………………………………………..۱۳۹
۲-۲-۹-تأکید بر اهمیت نهاد خانواده…………………………………………………………………..۱۳۹
۲-۲-۱۰-هویت امری تاریخی……………………………………………………………………………۱۴۰
۲-۳- دستاوردهای مهم موج دوم فمینیسم‏‏…………………………………………………………………………………۱۴۰
۲-۳-۱-پیامدهای مثبت موج دوم……………………………………………………………………….. ۱۴۰
۲-۳-۱-۱-منع تبعیض جنسی در مشاغل…………………………………………. ۱۴۱
۲-۳-۱-۲-تأیید اصلاحیه حقوق برابر……………………………………………… ۱۴۱
۲-۳-۱-۳-تغییر در قوانین طلاق به نفع زنان……………………………………. ۱۴۱
۲-۳-۱-۴-موظف شدن مدارس به تجدید نظر. . . . . . ……………………… ۱۴۱
۲-۳-۱-۵-جداسازی روابط جنسی از تولید مثل……………………………….. ۱۴۱
۲-۳-۱-۶-کسب قدرت‌های اقتصادی و سیاسی برای زنان…………………..۱۴۱

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۳-۱-۷-ایجاد سازمان‌ها و نشریات زنانه………………………………………. ۱۴۱
۲-۳-۱-۸-تغییر در بسیاری از تصویرسازی‌های رسانه‌ای از زنان………… ۱۴۱
۲-۳-۱-۹-ایجاد معاهدات بین المللی……………………………………………… ۱۴۱
۲-۳-۲-پیامد های منفی موج دوم……………………………………………………………………….. ۱۴۱
۲-۳-۲-۱-سرکوب فطرت و طبیعت زنانه……………………………………………. ۱۴۲

شکل ۴-۱۵: ماتریس اهمیت- عملکرد پذیرش فرآیندهای مربوط به مدیریت زنجیره تامین

شکل ۴-۱۶: ماتریس اهمیت- عملکرد اجرای مدیریت زنجیره تامین
همانطور که مشاهده می شود، هر مشخصه در یک ربع از هر ماتریس قرار می گیرد و ما را در برنامه ریزی مدیریت زنجیره تامین هدایت می کند. تفسیری که از هر ربع می توان داشت به قرار زیر می باشد:
اینجا تمرکز کنید^[۶۱]: مشخصه های ادراک شده برای پاسخ دهندگان بسیار مهم است، اما سطح عملکرد نسبتاً پایین است. این ربع ضعف اساسی سازمان را نشان می دهد. بنابراین نیازمند توجه فوری جهت بهبود است. نکته اساسی این است که ناتوانی برای شناسایی مشخصه ها در این ربع موجب رضایت پایین مشتری می شود. در حقیقت تلاش برای بهبود باید در بالاترین اولویت قرار گیرد، زیرا ضعف اساسی در این ناحیه می باشد. با توجه به اشکال ۴-۱۳ الی ۴-۱۶ می توان گفت مشخصه های مربوط به سوالات ۶، ۷، ۱۳، ۱۵، ۲۳، ۳۲، ۳۳ و ۳۶ در این ناحیه قرار گرفته اند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

کار خوب را ادامه دهید^[۶۲]: مشخصه های ادراک شده در اینجا برای پاسخ دهندگان بسیار مهم است؛ در عین حال عملکرد شرکت نیز در این فعالیت ها در بالاترین سطح خود قرار دارد. بنابراین در این وضعیت باید کار خوب را حفظ کرد و ادامه داد. این ربع بعنوان قوت اصلی سازمان در نظر گرفته شده و باید ادامه یابد. با توجه به اشکال ۴-۱۳ الی ۴-۱۶ می توان گفت مشخصه های مربوط به سوالات ۲، ۳، ۵، ۹، ۱۷، ۱۸، ۱۹، ۲۲، ۲۵، ۲۶، ۲۹، ۳۰ و ۳۸ در این ناحیه قرار گرفته اند.
اولویت پایین^[۶۳]: مشخصه های ادراک شده در این ربع از نظر اهمیت و عملکرد پایین ارزیابی می شوند. اگرچه سطح عملکرد در اینجا پایین است اما مدیران نباید در این بخش تمرکز زیادی داشته باشند. زیرا مشخصه های ادراک شده در این ربع خیلی مهم نیستند. در این ربع منابع محدود باید خرج شود. با توجه به اشکال ۴-۱۳ الی ۴-۱۶ می توان گفت مشخصه های مربوط به سوالات ۱، ۴، ۸، ۱۴، ۱۶، ۲۰، ۲۱، ۲۴، ۲۸ و ۳۷ در این ناحیه قرار گرفته اند.
اتلاف منابع^[۶۴]: این ربع شامل مشخصه هایی است که دارای اهمیت پایینی هستند، اما عملکرد آنها نسبتاً بالا است. پاسخ دهندگان از عملکرد سازمان رضایت دارند، اما مدیران باید توجه داشته باشند که تلاش فعلی بر ویژگی های این ربع غیرضروری و زائد است. به عبارت دیگر منابع اختصاص یافته به این ویژگی‌ها بیش از مقدار مورد نیاز است و باید جای دیگری مصرف شوند. با توجه به اشکال ۴-۱۳ الی ۴-۱۶ می توان گفت مشخصه های مربوط به سوالات ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۲۷، ۳۱، ۳۴ و ۳۵ در این ناحیه قرار گرفته‌اند.

فصل پنجم

نتیجه‎گیری و پیشنهادات

۵-۱) مقدمه
هدف هر پژوهش دستیابی به نتایجی است که از طریق آن بتوان به اهداف مشخصی دست یافت. باید توجه نمود آنچه از اهمیت بسیاری برخوردار است تعبیر و تفسیر نتایج پژوهش است. هر پژوهشگری می تواند با ارائه پیشنهادهایی ارزنده، شاخصی برای سایر تحقیقات و محققین فراهم نماید. از این رو محقق می بایست بر مبنای نتایج تجزیه و تحلیل؛ به تعبیر و تفسیر و ارائه پیشنهادهای کاربردی مبادرت ورزد. در واقع یکی از قسمت های مهم پژوهش که می تواند راهی برای تبدیل نظریات به عمل برای موفقیت در آینده باشد نتیجه گیری های صحیح و پیشنهادات مربوط و مناسب است. ارائه نتایجی که بر اساس تحلیل های صحیح باشد؛ می تواند به بهبود شرایط در زمینه مورد بررسی منجر شود. در این فصل با توجه به توصیف و تحلیل داده های جمع آوری شده که با بهره گرفتن از نرم افزار LISREL 8.8، SPSS22 و Smart PLS2 انجام گرفت به نتایج و یافته های تحقیق، محدودیت های تحقیق و ارائه پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی اختصاص یافته است. در این فصل نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها، خلاصه و تحلیل شد. سپس با بیان نتایج حاصل از بررسی هر یک از فرضیات تحقیق، نتایج به دست آمده را با سایر تحقیق های انجام شده در این حوزه مقایسه و پیشنهاداتی کاربردی از سوی محقق ارائه شد.

۵-۲) خلاصه نتایج

در این بخش، به خلاصه سازی متغیرهای تحقیق می پردازیم. در جدول زیر؛ سوالات هر یک از متغیرها را مورد بررسی قرار دادیم. در این بخش می توان فهمید که کدام سوال پرسشنلمه از دیدگاه کارکنان شرکت گاز دارای اهمیت بیشتر می باشد.
جدول ۵-۱: خلاصه سازی متغیر مدیریت زنجیره تامین داخلی

«کارکرد دیگر نمادپردازی درکنش اجتماعی میانجیگری قواعد رفتار، هنجارها و ارزش‌های فرهنگی است و ارزش‌ها از چند لحاظ، ماهیتی نمادی دارند. نخست ازلحاظ اینکه نمادها هستند که رفتار کنشگران را انتقال‌پذیر می‌کند به برکت هنجارها و ارزش‌های مرجعه است که کنش انسانی در نگاه کنشگران دیگر و نیز خود کنشگر در عمل، شفاف می‌شود، زیرا همه می‌توانند در آن معنایی، جهتی و تداومی بیابند.
این هنجارها و ارزش‌ها هستند که برای کنشگر هدف‌ها و وسایلی را عرضه می‌کنند که کنشگر از آن‌ها به‌عنوان راهنما استفاده می‌کند و درعین‌حال به کنش اش هم در نگاه خودش و هم در نگاه کنشگران دیگر معنای خاص می‌دهد(روشه، ۱۳۷۶).

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

درمجموع ازنظر پارسونز کنش اجتماعی از چهارعنصر زیر تشکیل می‌شود:

1. 1. کنشگر: که می‌تواند یک فرد، یک گروه یا یک جامعه باشد.

1. 1. وضعیت: که شامل اشیاء فیزیکی و اجتماعی است که کنشگر با آن‌ها ارتباط برقرار می‌کند.

1. 1. نمادها: که باواسطه آن‌ها کنشگر با عناصر متفاوت وضعیت ارتباط پیدا می‌کند و برای هر یک معنایی قایل می‌شود.

1. 1. قواعد، هنجارها و ارزش‌ها: که جهت‌یابی را هدایت می‌کنند، یعنی روابطی را که کنشگر با اشیای اجتماعی و غیراجتماعی محیطش دارد(روشه، ۱۳۷۶).

پارسونز عقیده دارد افراد، هنجارها و ارزش‌ها را درونی می‌کنند و از طریق آن ارزش‌ها و هنجارها جزو اعتقادات درونی، امتیازات شخصی و انتظارات افراد از یکدیگر می‌شود. به نظر پارسونز هرچقدر که ارزش‌ها بیشتر درونی شوند، امکان سازگاری فرد با محیط و شرایط اجتماعی خود افزایش‌یافته و امنیت بیشتری حاصل می‌شود. پارسونز معتقد بود که چهارعنصر تعیین‌کننده‌ی نظم وجود دارد: اقتصاد (ارگانیسم)، سیاست (شخصیت)، نظام اجتماعی (اجتماع) و نظام فرهنگی (فرهنگ).
اقتصاد حوزه تولید و بهره‌برداری است که نمادش ثروت و کارکرد آن تطابق است. سیاست حوزه بسیج و سازمان‌دهی است که شخصیت را در درون تنظیم می‌کند و چیزی که در سطح فرد انگیزه می‌نامیم و سمبل آن قدرت استکه کارکرد آن نیز تحقق اهداف جمعی است. اجتماع حوزه تعاملاتی است که با تعمل احساسات ما شکوفا می‌شود و سمبل آن تعهد و وفاداری است که می‌تواند در جامعه یگانگی و وحدت ایجاد کند. فرهنگ حوزه تفکر است و حوزه تولید اندیشه که نمادش معرفت است.
ازنظر پارسونز برای حفظ و پایداری در هر جامعه:
باید حداقلی از این عناصر چهارگانه وجود داشته باشد.
ایفای کارکرد کند.
ضمن تعامل منطقی از یکدیگر استقلال نسبی داشته باشد. (نجیبی، ۱۳۸۴).
به نظر پارسونز در آنجا که نفع امنیتی کنشگران برجسته می‌شود روابط بین آن‌ها صبغه سیاسی به خود می‌گیرد و سوگیری آن‌ها نسبت به یکدیگر حائز خصلت خاص گرا و عاطفی می‌شود و بالعکس. برای او امنیت به‌عنوان یکی از شاخص‌های سیاست ۴ بعد دارد: امنیت جانی، امنیت مالی، امنیت فکری و امنیت جمعی. (روشه، ۱۳۷۶).
بوزان و ویور
باری بوزان و اولی ویور به‌عنوان تئوریسین‌های بحث امنیت ملی شناخته می‌شوند. این دو اندیشمند در مطالعات خود پی به تفاوت‌های میان امنیت ملی و امنیت اجتماعی برده‌اند.
مقوله امنیت اجتماعی برای اولین بار توسط باری بوزان به‌صورت منسجم موردتوجه قرار گرفت. بوزان امنیت اجتماعی را متفاوت از امنیت دولتی و دیگر وجوه امنیت موردبررسی قرارداد. بوزان ابتدا به تشریح امنیت فردی می‌پردازد: «فرد واحدی غیرقابل تقسیم در مفهوم امنیت است امنیت فردی به تحقیقات حاضر در شبکه روابط و تناقضات بین امنیت شخصی و امنیت دولت ارتباط پیدا می‌کند دولت منشأ تهدید و نیز امنیت افراد است. با توجه به اینکه افراد منبع ناامنی یکدیگر هستند مسئله امنیت فردی ابعاد گسترده‌تر اجتماعی و سیاسی پیدا می‌کند «(بوزان، ۱۳۷۸).
امنیت اجتماعی از نگاه بوزان به قابلیت الگوهای سنتی زبان، فرهنگ، مذهب، هویت و عرف ملی مربوط می‌شود. بوزان با تأکید بر حفظ عناصر اصلی جامعه، تحقق شرایط امن و بدون خطر را برای جامعه میسر می‌داند. (نوید نیا، ۱۳۸۵).
ازنظر بوزان امنیت اجتماعات بشری به پنج مقوله تقسیم می‌شود: «نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی.» (بوزان، ۱۳۷۸).
امنیت اجتماعی ازنظر بوزان به حفظ مجموع ویژگی‌هایی ارجاع دارد که بر مبنای آن افراد خودشان را به‌عنوان یک گروه اجتماعی قلمداد می‌کنند یا به‌بیان‌دیگر معطوف به جنبه‌هایی از زندگی فرد می‌گردد که هویت گروهی او را سامان می‌بخشد. (صمدی، ۱۳۸۴).
بوزان معتقد است که امنیت اجتماعی به مقابله با خطراتی می‌پردازد که به‌صورت نیروی بالقوه یا بالفعل هویت افراد جامعه را تهدید می‌کند. امنیت اجتماعی ازنظر بوزان به حفظ ویژگی‌هایی ارجاع دارد که بر مبنا آن خودشان را به‌عنوان عضو یک گروه اجتماعی قلمداد می‌کنند یا به‌بیان‌دیگر، مربوط به جنبه‌هایی از زندگی فرد می‌شود که هویت اجتماعی او را سامان می‌بخشند؛ یعنی حوزه‌ای از حیات اجتماع که فرد خود را به ضمیر ما متعلق و منتسب می‌داند و در برابر آن احساس تعهد و تکلیف می‌کند. مثل ما ایرانیان، ما زنان، ما مسلمانان. حال هر عامل و پدیده‌ای که باعث اختلال در احساس تعلق و پیوستگی اعضای گروه گردد و درواقع هویت گروه را به مخاطره انداخته تهدیدی برای امنیت اجتماع محسوب می‌شود. بدین‌جهت است که بوزان مفهوم ارگانیکی امنیت اجتماعی را هویت دانسته و امنیت اجتماعی را مترادف امنیت هویت تلقی می‌کند. ویور همسو با بوزان امنیت اجتماعی را عبارت از: توان یک جامعه برای پاسداری از هویت جمعی‌شان در مقابل تهدیدات واقعی یا فرضی می‌داند (نویدنیا، ۱۳۸۵).
از دیدگاه این دو، مرز شخصی بین امنیت ملی و اجتماعی وجود دارد، چنانچه وقتی سرزمین و حاکمیت مورد تعرض و تهدید قرار گیرد، امنیت ملی موضوعیت می‌یابد و زمانی که هویت جامعه‌ای مورد تعرض و تهدید قرار گیرد، امنیت اجتماعی به میان خواهد آمد.
ویور بر ارتباط نزدیک میان هویت، جامعه و امنیت تأکید دارد و خاطرنشان می‌کند که پاسداری و محافظت از هویت در قالب حمایت از گروه‌هایی ممکن می‌گردد که هویت‌سازی را به عهده‌دارند، مانند گروه‌های قومی، نژادی و مذهبی. از دیدگاه ویور جامعه متشکل از افرادی است که در یک سرزمین تحت حاکمیت دولت – ملت زندگی می‌کنند. ویور عقیده دارد گروه‌های بزرگ ساکن در یک سرزمین تحت حاکمیت یک دولت – ملت زندگی می‌کنند. ویور عقیده دارد گروه‌های بزرگ ساکن در یک کشور دارای هویت هستند، یعنی اعضای گروه بر اساس تعلقات (دینی، قومی یا ملی) به یکدیگر پیوند خورده‌اند و به جهت همین اشتراکات میان خود احساس پیوستگی می‌نمایند(نویدنیا، ۱۳۸۵).
زمانی که حیات جامعه در بخش سخت‌افزاری امنیت دچار خطر شود بر عهده امنیت ملی است که با آن مقابله نماید؛ اما زمانی که امنیت جامعه در بخش نرم‌افزاری در معرض چالش قرار گیرد، امنیت اجتماعی با ایجاد حریم برای جامعه از هویت آن دفاع می کند.
به‌زعم بوزان و ویور، امنیت اجتماعی با امنیت دولتی فاصله می‌گیرد و در پی حراست ویژگی‌های نامحسوس و غیرمادی شهروندانی است که در غالب گروه‌های ملی، مذهبی و قومی در جامعه به ایفای نقش می‌پردازند. درواقع پاسداری و حفظ ارزش‌ها و ویژگی‌های حیاتی و بنیادی چنین گروه‌هایی هدف امنیت اجتماعی را تشکیل می‌دهد. این تئوریسین‌ها در کنار امنیت ملی به بازسازی امنیت متکی به گروه‌های بزرگ اجتماعی نظر دارند که به اتکای احساس تعلقی که به سبب مشترکاتی در زبان، آداب و مناسک و غیره فراهم آمده است، حاضر به مقابله با خطراتی هستند که هویت گروهی آنان را خدشه‌دار می کند. (نویدنیا،۱۳۸۵).
نگاه بوزان به امنیت اجتماعی مورد انتقادهای فراوان قرار گرفت. اولی ویور، معتقد است که برداشت بوزان از امنیت اجتماعی، ناقص و سست‌بنیاد است و بوزان امنیت اجتماعی را در قبال امنیت ملی فدا کرده است. به عقیده ویور امنیت اجتماعی در کنار امنیت اقتصادی، سیاسی، نظامی و زیست‌محیطی قابل‌طرح نیست بلکه مفهوم هم‌طراز امنیت اجتماعی، امنیت ملی است، چراکه امنیت اجتماعی در شرایط کنونی مرجع امنیت ملی است. امنیت اجتماعی ناظر بر مبادلات اجتماعی و استفاده از آن‌ها به‌مثابه فرصتی برای اطمینان بخشی و اعتمادسازی است. (نویدنیا، ۱۳۸۲).
نظریه‌های دین‌داری
الگوی دین‌داری گرهارد لنسکی
لنسکی از نخستین افرادی است که الگوی دین‌داری خود را در قالب سنجش ابعاد و شاخص‌های دین‌داری در اوایل دهه ۱۹۶۰ ارائه کرده است. دین ازنظر لنسکی عامل مؤثری است که اندیشه و عمل فرد را حتی در جوامع مدرن متأثر می‌کند. وی برای سنجش این تأثیرگذاری، مهم‌ترین جنبه‌های دین‌داری، یعنی «جهت‌گیری دینی» و « میزان درگیر بودن با گروه‌های دینی» را موردبررسی قرار داده است. لنسکی با بهره گرفتن از رویکردهای اجتماعی و شخصی، بیرونی و درونی، چهار بعد مختلف برای دین‌داری تعریف می‌کند. دو بعدازاین ابعاد، با فعالیت‌های جمعی دین‌داری ارتباط دارند و به فعالیت‌های مشارکتی و نیز فعالیت‌های معاشرتی مشهور شده‌اند. دو بعد دیگر نیز با گرایش‌های گوناگون دینی در ارتباط‌اند که « راست کیشی» و « عبودیتی» نامیده می‌شوند. بررسی‌های اولیه با تأکید بر اهتمام دینی در شهر دیترویت در سال ۱۹۵۸ نشان دادند که بین دو فعالیت دینی مشارکتی و معاشرتی و دو نوع جهت‌گیری راست کیش و عبودیتی رابطه بسیار کمی وجود دارد. وی با تکیه‌بر تحقیقات خود، معتقد است که این چهار بعد، کاملاً جدا و مستقل از هم هستند. لنسکی هریک از ابعاد دین‌داری را این‌گونه شرح می‌دهد: پایبندی معاشرتی مبتنی بر تعامل فرد با خانواده و دوستان و هم‌کیشانی است که با او در دین و فرهنگ دینی سهیم هستند. درحالی‌که پایبندی مشارکتی به مشارکت فرد در انجام فعالیت‌های دینی، به‌ خصوص به‌صورت جمعی اشاره دارد. به عقیده لنسکی، جهت‌گیری عبودیتی یعنی همان ارتباط شخصی انسان دین‌دار باخدا که موجب می‌شود فرد در تصمیمات مهم خود به خواست خدا، به‌طورجدی توجه کند. به نظر وی، دو بعد راست کیشی و عبودیتی فرد را به خود دین متصل می‌کنند و ابعاد مشارکتی و معاشرتی، فرد را به گروه‌های دینی پیوند می‌زند.
لنسکی، راست کیشی را میزان پذیرش نظریه‌های دینی (احکام) و دستورهای مجامع دینی و عبودیت را جهت‌گیری فرد در عرصه خصوصی در عبادت می‌داند. منظور از بعد التزام مشارکتی نیز التزام فرد به چارچوب‌ها و ساختارهای رسمی و جمعی یک دین است که سنجش آن با توجه به متوسط فعالیت‌های نیایشی و فعالیت‌های رسمی عبادتی میسر می‌شود. لنسکی الگوی دین‌داری خود را از آزمون بر کاتولیک‌ها، پروتستان‌ها و یهودیان به دست آورده است و یافته‌های پژوهش وی با ساختار و محتوای دینی این سه‌شاخه از دین‌داران منطبق است. (شجاعی زند، ۱۳۸۲).
الگوی دین‌داری گلاک و استارک
سرآغاز ظهور دیدگاه‌های مبتنی بر چندبعدی بودن دین‌داری، اوایل دهه ۱۹۶۰ است. دهه ۱۹۷۰ مطالعات سنجش دین‌داری دستخوش تغییراتی شد که روش‌ها و فن‌های جدیدی در این‌گونه مطالعات به کار گرفته شد. در این دهه، دین‌داری یا اهتمام دینی به اعتقاد و رفتارهای انسان که در ارتباط با ماور الطبیعه و ارزش‌های غایی قرار دارد، اطلاق می‌شد. در این زمان، دین‌داری شامل اعتقادات و رفتارهای نهادینه و غیر نهادینه بود که شامل فرقه‌های وابسته به کلیسا یا مستقل از کلیسا می‌شد.
چارلز گلاک طی دو دهه ۵۰-۶۰ میلادی در تلاش برای فهم و تبیین دین در امریکا بود. وی بحث ابعاد التزام دینی را در این کشور زنده کرد و با همکاری رادنی استارک در سال ۱۹۶۵، به شرح و بسط الگوی جدیدی از دین‌داری پرداخت. هدف اصلی آن‌ها، عموماً درک شیوه‌های گوناگونی بود که مردم با توسل به آن، خود را مذهبی تلقی می‌کردند. گلاک و استارک بر این عقیده بودند که به‌رغم آنکه ادیان جهانی در جزییات بسیار متفاوت‌اند، اما دارای حوزه‌های کلی هستند که دین‌داری در آن حوزه‌ها و یا ابعاد - جلوه‌گر می‌شود.
آن‌ها برای دین‌داری چهار بعد اصلی « عمل»، « باور»، « تجربه»، « دانش یا معرفت» را تحت عنوان ابعاد عمومی الزام دینی مطرح کرده‌اند. این ابعاد چندگانه، در سطح مقیاس‌های اولیه به پنج شاخص یا مقیاس تقسیم‌شده‌اند که افزایش آن، ناشی از تفکیک بعد عمل به دو بخش شاخص مناسکی و عبادی است. در مقیاس ثانویه، شاخص‌ها درنهایت به هشت عدد افزایش‌یافته است که شاخص‌های ناظر به روابط اجتماعی دین‌دار آن‌هم آن به‌اضافه شده است.
نظر به اینکه ابعاد دین‌داری موردنظر گلاک و استارک بانام‌های مختلف، اما محتوای یکسان، مورداستفاده الگوهای بعدی قرار گرفته‌اند و هم اینکه عمده تأکید این نوشتار در بررسی ابعاد دین‌داری بر الگوی دین‌داری آن‌ها استوار است، ازاین‌رو، تشریح هریک از این ابعاد ضروری است:
-بعد باور: آن چیزی است که انتظار می‌رود پیروان یک دین بدان اعتقاد داشته باشند. گلاک و استارک این باورها را در هر دین به سه نوع تقسیم کرده‌اند:« باورهای پایه‌ای مسلم که ناظر بر شهادت به وجود خدا و معرفی ذات و صفات اوست. باورهای غایت‌گرا که هدف و خواست خدا از خلقت انسان و نقش او درراه نیل به این هدف است. باورهای « زمینه‌ساز» که روش‌های تأمین اهداف و خواست خداوند و اصول اخلاقی را که بشر برای تحقق آن اهداف باید به آن‌ها توجه کند، در برمی‌گیرد.» گلاک و استارک بعد باور یا عقیدتی را بعد ایدئولوژیکی هم نامیده‌اند.
-بعد مناسکی (عمل): نظام اعتقادی در هر دینی وجود دارد، اما این اعتقادات به‌صورت مناسک نمود عینی می‌یابند. «تمام ادیان بنا بر اقتضای نوع الهیات خود، نحوه‌ی خاصی از عمل و زیست را بر مؤمن الزام می‌کنند… که همان عمل دینی است. این عمل خواه‌ناخواه، در پرتو نظام فقهی و اخلاقی سامان می‌پذیرد.» بعد عمل یا مناسک، اعمال دینی مشخصی نظیر عبادت‌های فردی، نماز، روزه، صدقه، زکات و … را در برمی‌گیرد. گلاک و استارک در تشریح بعد مناسکی بر این نکته تأکید کرده‌اند که در عملیاتی کردن این بعد، علاوه بر مشارکت در فعالیت‌های مناسکی، تفاوت‌های مربوط به ماهیت یک عمل و معنای آن عمل نزد فاعلان آن نیز بررسی می‌شود. ازنظر امیل دورکیم، تمامی مناسک و اعمال دینی در ادیان « کارکرد اجتماعی دارند و هدف آن‌ها زنده نگه‌داشتن حس تعلق به گروه و مواظبت از اعتقاد و ایمان است.»
- بعد تجربه: تجربه دینی با احساسات، تجربیات و درون فرد دین‌دار مرتبط است. احساسات و عواطف دینی وجه عالی‌تری از دین‌داری است که کاملاً قلبی و درونی بوده و برخلاف مناسک و مراسم آیینی نمود بیرونی ندارد. دین‌دارانی که این بعد را کسب می‌کنند، « مخلص» نامیده می‌شوند.
درواقع تجربه « واقعه‌ای است که شخص خواه به‌عنوان عامل و خواه به‌عنوان ناظر، آن را تجربه کرده و نسبت به آن آگاه و مطلع است. تجربه دینی را غیر از تجربه‌های متعارف می‌دانند، یعنی شاخص متعلق به این تجربه یا وجود حضوری مافوق طبیعی دارد یا آن را موجودی می‌انگارد که به نحوی باخدا مربوط است و یا آن را حقیقتی غایی می‌پندارند، حقیقتی که توصیف‌ناپذیر است.
گلاک و استارک تجربه دینی را چندین نوع می‌دانند: تأییدی: حس مؤدت و تأیید به وجود خدا؛ ترغیبی: گزینش آگاهانه خدا و اشتیاق به او؛ شیدایی: حس صمیمیت و شور و وجد نسبت به خدا؛ وحیانی: مورد اعتماد خدا واقع‌شدن و کارگزار و فرستاده خداوند بودن.
-بعد دانش: بعد معرفتی، عقلانی یا دانش با بعد عقیدتی بسیار نزدیک است. تفاوت این دو بعد، مربوط به آگاهی و شناخت در اعتقادات در بعد دانش است. معرفت دینی، آگاهی به متون دینی است که می‌تواند الگویی برای باور، عمل و تجربه دینی باشد. ازنظر گلاک و استارک، بعد معرفتی در ارتباط با مطالبی است که مردم از طریق عالمان دینی درباره مذهب می‌آموزند.
-بعد پیامدی: این بعد، به دلیل بیشترین انتقادات، در میان ابعاد الگوی دین‌داری گلاک و استارک پس از مدتی حذف شد، ازجمله این‌که بعد پیامدی فی‌نفسه پیامد دین‌داری است، به اعمالی گفته می‌شود که از عقاید، احساسات و اعمال مذهبی ریشه می‌گیرد و از ثمرات و نتایج ایمان در زندگی و کنش‌های بشر است. این بعد، نقش چندانی در جهت‌گیری انسان ندارد، بلکه خود، تابع ساختارهای اجتماعی است. ازنظر این دو محقق، « بعد پیامدی جدا از سایر ابعاد قابل‌بررسی نیست. رفتارهای دینی می‌توانند در معنای پیامدی سنجه‌ای از دین‌داری باشند که منجر به استواری ایمان مذهبی می‌شود. آنجا که منجر شود تا از باور، اعمال، تجربه و دانش دینی پیروی شود.»
الگوی دین‌داری گلاک و استارک، از نخستین الگوهایی است که بسیاری از الگوهای دین‌داری بعدی، ابعاد خود را از آن وام گرفته‌اند. در ایران‌ هم الگوی شناخته‌شده است که در برخی تحقیقات سنجش دین‌داری به‌عنوان چارچوب نظری مبنا، مورداستفاده قرارگرفته است. الگوی گلاک و استارک پس از طراحان خود، بیشترین نقد و اصلاحات را داشته است. (شجاعی زند، ۱۳۸۲).